Oproep

Overgenomen uit het boekje 'Het zijn wat schetsen', verhaal van de familie Ras in de Oorlogstijd:

Joods meisje "Betsie"

Naast ‘tante Annie’ komt er ook al gauw een Joods meisje bij de familie Ras onderduiken. Haar schuilnaam is ‘Betsie’. Betsie wordt opgehaald door Harmen Kramer, een verzetsstrijder uit de Zaanstreek. Ze stappen in de trein naar Enkhuizen, wat maar net goed gaat doordat er ook Duitsers in de coupe stappen. Betsie is erg bang. Ze overnachten in Enkhuizen bij goede bekenden, de familie De Vries. De volgende dag gaat de reis naar Urk per boot. Pas ’s avonds laat haalt Harmen haar van de boot op. Na deze reis brengt Harmen Betsie naar Lub Hoekman, een medeverzetsstrijder. Het lijkt lastig een onderduikersplek voor haar te regelen. Lub klopt uiteindelijk aan bij de familie Ras.

Mevrouw Ras vertelt:

“Lub vroeg of wij Betsie een paar weken wilden nemen, totdat er iemand was gevonden die haar wilde hebben. Ik zei tegen mijn man: “Laten wij het een niet bederven met het ander, maar als dat nu eens een kind van jou was?” Ik zei ja, “haal haar maar op vanavond”. En wat schrok ik! Een echt Joods type. Ze heette Betsie, ik heb haar eerst gewassen en verschoond. Ze zei tegen mij: ‘Ik ben 14 jaar’. Ze loog. Ik zei tegen haar: ‘Nee Betsie, je bent 16 of 17 jaar.’ ‘Ja’,, zegt ze, ‘maar niet zeggen hoor tante’. Ik gaf haar de tweede kamer boven, maar het was nog echt een kind. Het leek wel of ze al een ‘douw’ had gehad door het onderduiken. Ik liet haar spelen met onderzettertjes met een schaapje of een poppetje er bovenop. En tarwe malen met de koffiemolen. Dus daar sliepen de meisjes op de vliering. Betsie kon niet erg meehelpen. Ja, daar zaten wij.”

Betsie is een prachtig meisje met een ronde bril en lange zwarte haren. Jammer genoeg lukt het Klaasje niet echt om te handhaven: twee onderduikers, jonge kinderen en een druk leven. Klaasje vertelt aan Betsie dat ‘tante Annie’ ‘s ochtends weggaat om te naaien. Wat dan volgt is elke ochtend hetzelfde:

‘s Ochtends doet ‘tante Annie’ haar mantel om, ze gaat even naar Betsie en zegt gedag.‘s Avonds komt ze terug en gaat naar Betsie. Ze vraagt dan aan Betsie: ‘Nou Betsie, wat heb jij gegeten vandaag?’ Betsie antwoordt dan ‘Kapkool, lekker, en u dan mevrouw?’. Tante Annie antwoordt dan: ‘Bietjes’. Zo herhaalde zich drie maanden lang elke dag hetzelfde ritueel.

Klaasje Ras kan er niet meer tegen. Ze zegt tegen Albert dat hij naar Lub Hoekman moet gaan. Cees Koffeman neemt Betsie in huis. Al gauw blijkt dat Betsie niet het makkelijkste kind is. Ook Koffeman kan haar niet kwijt, hierna volgt de familie Klaas Luut en Trui van Veen-Ekkelenkamp.  

Betsie wil elke keer buitenspelen, maar dat gaat niet. Als oplossing voor het probleem spannen Klaas Luut en Trui lakens over het hekwerk van het balkon. Op deze manier kan Betsie van de frisse lucht genieten. Dit genot blijkt van korte duur door ‘verkeerde’ buren die steeds naar binnen willen kijken.

Nu ook weer staat Harmen Kramer klaar en ontfermt zich over het kind.
Maar tegelijkertijd is hij ten einde raad als hij haar meeneemt. Aan de andere kant van Urk worden huiszoekingen gedaan door de Duitsers. Harmen Kramer vlucht met een pistool op zak. In zichzelf denkt hij: ‘‘Heere, als ik nergens met haar naartoe kan, dan moet ik haar doodschieten’. Het koopmannetje (Albert Romkes) ziet wat hij van plan is, en neemt Betsie van hem over. Betsie blijft  voor een aantal maanden bij hem en zijn vrouw wonen.

Uiteindelijk moet Betsie weg van Urk. Ze valt niet meer te plaatsen en er kleeft een groot risico aan. Ze wordt opgehaald door een vrouw en er wordt nooit meer iets van Betsie vernomen. Het vermoeden bestaat dat haar echte naam Rachel Lewin is.