Addition

Abram Szanowski

Opgepakt bij razzia op zondag 23 februari 1941. Auteur Wally M. de Lang

Abram werd geboren in het Poolse Łódź als een van de zes kinderen van Joel Szanowski en Fradli Wolkowicz. De ouders dreven een kruidenierszaak totdat zij aan het einde van de Eerste Wereldoorlog beiden overleden aan de Spaanse griep. Dochter Mina nam de zorg voor de kinderen op zich naast het werk in haar eigen schoonheidssalon. Begin 1926 vertrok broer Jacob vanuit Łódź naar Amsterdam, Abram volgde hem in 1928. Beide broers waren kleermaker en vonden werk bij de confectiefabriek van David Nord op de Nieuwendijk. Jacob had nog een tijd een ijswinkel in de Reguliersbreestraat, maar uiteindelijk begonnen de broers samen een kleermakerij in de Van Swindenstraat 3 in Amsterdam-Oost, waar Abram vanaf eind 1933 woonde. In hun ‘Weener Kleerdermakerij’ maakten ze kleding op maat.

In 1936 ging Abraham voor korte tijd terug naar Polen. In Łódź ontmoette hij Gitel (Guta) Goldblum, met wie hij op 13 augustus 1936 in het huwelijk trad. Het duurde bijna een jaar voordat Gitel zich in de Van Swindenstraat bij haar man kon voegen.
In november 1938 werd hun eerste dochtertje geboren, Lea (Leny), en op 8 januari 1941 hun tweede, Estera (Elli) ‒ vernoemd naar Abrams zus, die ook naar Nederland was gekomen, maar in het kraambed was gestorven.

Abram maakte zijn jongste dochtertje maar zes weken mee. Op zondag 23 februari 1941 ging hij naar het centrum van de stad om boodschappen te doen en werd hij overvallen door de tweede razzia. Hij werd opgepakt en kwam via kamp Schoorl en Buchenwald in Mauthausen terecht, waar hij op 10 oktober 1941 stierf.

Abrams echtgenote Gitel wist eind augustus 1942 via België en Frankrijk naar Zwitserland te vluchten, waar ze begin oktober 1942 arriveerde. Ze zat in een vluchtelingenkamp en een detentiecentrum en keerde na de bevrijding naar Amsterdam terug. Na de oorlog emigreerde ze naar Argentinië, later naar Brazilië en weer later naar de Verenigde Staten. Dochtertjes Lea en Estera overleefden de oorlog op onderduikadressen: Elli in Haarlem en Lea in Horst. Ook Abrams broers Jacob en Lejb Szanowski overleefden de oorlog. Het lot van Abrams broer Joel en zussen Mina en Esther is onbekend.

Abram Szanowski. Foto uit Mauthausen, een Gedenkboek

Vreemdelingenkaart van Abram Szanowski die vanuit Łódź (Polen) naar Amsterdam kwam. Begin 1926 vertrok zijn broer Jacob al naar Amsterdam, Abram volgde hem twee jaar later. Beide broers waren kleermaker en vonden werk bij de confectiefabriek van David Nord op de Nieuwendijk. Stadsarchief Amsterdam