Verhaal

Over Nathan Schelvis en zijn gezin

Nathan is de zoon van Salomon Schelvis en Duifje Blom en geboren en getogen in de Amsterdamse Jodenbuurt. Nathan volgde zeven jaar lager onderwijs, zeer waarschijnlijk op de Waterlooschool, die binnen een straal van honderd tot tweehonderd meter lag van de verschillende huizen waarin zijn ouders woonden. Nathan werd rijwielhersteller en ‘autosloper voor eigen rekening’, en in de crisistijd verdiende hij wat bij door zijn vader te helpen in de karrenloods.

Hij trouwde op 29 mei 1929 met Reintje Hoed, dochter uit een arm ventersgezin. Ze kregen in de jaren dertig vier kinderen: Duifje, Saartje, Sallie en Hartog. Het werd voor Nathan steeds moeilijker zijn gezin te onderhouden. Hij kreeg geen ʻhandelsgeldʼ (een toelage om producten aan te schaffen om die vervolgens te kunnen verkopen) of ‘onderstand’ (geld om van te leven) van het Steunkantoor, wel af en toe wat losse giften. In maart 1938 werd hij naar de werkverschaffing gestuurd en vanaf juni 1938 zat hij onafgebroken in de Steun. In 1939 vervulde Nathan zijn militaire dienstplicht in Zaltbommel, waarvoor hij soldij kreeg.

Samen met zijn broer Joseph, die ook op het Waterlooplein woonde, werd hij bij de razzia van zaterdag 22 februari 1941 opgepakt. Beide mannen werden overgebracht naar kamp Schoorl en op 27 februari 1941 doorgezonden naar Buchenwald. Nathan kwam in dat kamp op 24 april 1941 om het leven. Als ‘officiële’ doodsoorzaak werd ʻVersagen des Herzens bei Magen- und Darmkatarrhʼ opgegeven. Nathan zou nooit weten dat zijn echtgenote in oktober van dat jaar nog een meisje op de wereld zette: dochter Josephina werd geboren op 11 oktober 1941. Toen hij werd opgepakt, wisten hij en zijn vrouw waarschijnlijk nog niet eens dat zij weer zwanger was. Reintje kreeg begin mei bericht van de dood van haar man. Een pakket met zijn bezittingen werd uit Buchenwald teruggestuurd.

Broer Joseph was officieel op 6 september 1941 om het leven gekomen. Het vermoeden bestaat echter dat hij al op 13 augustus in de gaskamer van Slot Hartheim is vermoord.

Nathans echtgenote Reintje en haar vijf kinderen werden op 29 oktober 1942 in Auschwitz vermoord. Alleen oudste broer Sally overleefde de oorlog.

Gebaseerd op onderzoek en verhaal Wally de Lang