Verhaal

Izaac Hollander Opgepakt bij razzia op zaterdag 22 februari 1941

Izaak Hollander

Amsterdam 08.04.1916 - Mauthausen 18.07.1941

Hemonystraat 29-III

magazijnbediende

Izaak Hollander (roepnaam Ies) was de een-na-oudste zoon in het gezin van Freerk Hollander en Roosje Korper. Hij had een oudere broer en na hem werden nog drie broertjes en drie zusjes geboren. Twee jongens overleden op jonge leeftijd. Izaak was een neef van de bekende sportjournalist Han Hollander. Vader Freerk was ʻsjouwermanʼ, maar werkte af en toe ook als slager.

Izaak is geboren en getogen in De Pijp. Hij volgde zeven jaar lager onderwijs op een van de buurtscholen. Daarna werd hij bediende in een garenwinkel. In 1933 werkte hij bij The Star Agency & Co aan de Oude Waal. Izaak was klein van stuk. Bij de keuring voor militaire dienst werd geregistreerd dat hij slechts 1,49 meter lang was, te klein om goedgekeurd te worden.

Izaak werd opgepakt bij de razzia van zaterdag 22 februari 1941. Samen met honderden andere Joodse mannen werd hij naar kamp Schoorl en later naar Buchenwald overgebracht. Vanuit dat kamp stuurde hij een in het Duits gestelde en gecensureerde briefkaart naar zijn vader en moeder, waarin hij liet weten dat het goed met hem ging. Dat was een door de kampautoriteiten voorgeschreven zin die de gevangenen moesten opschrijven om de achterblijvers gerust te stellen. Hij vroeg zijn ouders om per postwissel 10 Reichsmark te sturen. Op 23 mei kregen de mannen de gelegenheid om hun adreswijziging door te geven aan hun familie: de dag ervoor waren ze vanuit Buchenwald naar Mauthausen gedeporteerd. Het laatste levensteken van Ies dateert van 6 april 1941. Hij schreef opnieuw dat hij gezond was en deed de groeten aan iedereen. Hij had die zinnen gedicteerd aan een man die was aangesteld om de brieven te schrijven.
Het handschrift op de kaart was dan ook niet van hemzelf, alleen de ondertekening.

Drie maanden later, op 18 juli 1941 kwam de 25-jarige Ies in Mauthausen om het leven. Hij werd 'auf der Flucht erschossen'.

Van het grote gezin Hollander overleefde alleen Ies’ oudste broer Simon. Zijn ouders, Freerk en Roosje, vier broers en twee zussen werden allen in vernietigingskampen van de naziʼs vermoord.

Brieven van Izaak Hollander uit Buchenwald aan zijn familie in de Hemonystraat in Amsterdam, 16 maart en 6 april 1941. Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam.
Historisch onderzoek en geschreven door Wally de Lang