Biografie

Over Bernard Speijer, zijn vrouw Marianna à Catan en hun dochter Esther.

Bernard Speijer was op 18 Mei 1898 in Amsterdam geboren als zoon van Jacob Speijer en Esther Vischschraper. Hij was marktkoopman en straatventer van beroep en tijdens de oorlogsjaren medewerker van de Joodse Raad, waar hij op 19 Februari 1943 toegevoegd was aan de afdeling voedselbereiding voor Westerbork.

Bernard Speijer trouwde in Amsterdam op 27 Augustus 1919 met Marianna à Catan, een dochter van Emanuel à Catan en Grietje Baske; zij was geboren in Amsterdam op 21 Maart 1899. Het echtpaar Speijer woonde na hun huwelijk in de Zwanenburgerstraat 45 maar verhuisden op 5 Augustus 1925 naar het Markenplein 2a.

Tussen 1920 en 1937 kregen Bernard en Marianna een groot gezin: zij hadden elf kinderen, waarvan echter Louis, die op 6 Februari 1934 geboren was, op 29 April 1935 overleed, ruim 1 jaar oud. Hun andere kinderen waren Jacob, Emanuel, Maurice, Esther, Greta, Dora, Jozef, Simon, Elisabeth en Rachel.

Het gevolg van de gezinsuitbreiding was ook, dat er nog zo’n zeven keer verhuisd werd, zoals o.a. naar de Korte Houtstraat, Rapenburgerstraat, het Nieuwegrachtje en naar de Zeeburgerdijk maar op 1 September 1933 betrokken zij een woning in de Ben Viljoenstraat 19 I in de Transvaalbuurt van Amsterdam-Oost, waar zij tot aan hun deportatie hebben gewoond.

Op 1 Augustus 1942 overleed Marianna à Catan in Amsterdam en bleef Bernard Speijer achter met zijn tien kinderen. De oudste van de meisjes, Esther, heeft ongetwijfeld de zorg voor het gezin overgenomen. De oudste zoon Jacob werkte toen als fietsjongen en al als slager, Emanuel was kapper en Maurice was fietsjongen.

Er werd toen besloten om de zes jongste kinderen onder te brengen in het weeshuis: op 16 September 1942 werden Simon en Jozef ondergebracht in het Joodse Jongensweeshuis Megadle Jethomim op de Amstel nr. 21 en de meisjes Dora, Greta, Elisabeth en Rachel gingen op 19 October 1942 naar het Meisjesweeshuis Ma’asiem Toviem Megadle Jethomoth in de Rapenburgerstraat 171.

Bernard Speijer was inmiddels kok geworden en was vanaf 19 Februari 1943 bij de Joodse Raad medewerker voedselbereiding voor Westerbork. Hij werd echter samen met zijn oudste dochter Esther op 16 Maart 1943 afgevoerd naar het concentratiekamp Vught, vanwaar hij werd doorgestuurd naar het buitenkamp Moerdijk.

Zijn dochter Esther bleef in Vught achter en op 3 Juli 1943, nadat Bernard weer terug was in Vught, werden zij samen weer naar Westerbork gestuurd. Drie dagen later, op 6 Juli werden zij op transport gesteld naar Sobibor waar zij beiden bij aankomst op 9 Juli 1943 direct in de gaskamers werden vermoord.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Bernard Speijer, archiefkaarten van Bernard Speijer, Marianna à Catan en Esther Speijer; website joodsamsterdam.nl/Joods jongensweeshuis en Joods meisjesweeshuis; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Bernard Speijer, Marianna Speijer-à Catan en Esther Speijer; archieven ITS Arolson/kampkaarten Vught van Bernard Speijer en Esther Speijer; website Traces of War/Moerdijk; de wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland.nl en informatie over het overlijden van Marianna à Catan van Ronald Speijer .

Alle rechten voorbehouden