Biografie

Over Barend Vos, zijn twee echtgenotes Naatje Peeper en Abigael da Cunha.

Barend Vos was de achtste van de tien kinderen van Hijman Vos en Lea van West. Hij was geboren op 31 Maart 1894 op Rapenburg in Amsterdam en trouwde op 14 Maart 1917 in Amsterdam met Naatje Peeper, een dochter van Jesaia Peeper en Sara Erwteman.  Het echtpaar kreeg in 1922 een zoon Leonard, die in België geboren werd maar tijdens de Sjoa werd vermoord.

Barend was net als zijn vader werkzaam als diamantbewerker. Later werd hij brilliantslijper. Ook zijn broer Philip was werkzaam in de diamantindustrie in Belgie. Vanaf April 1909 verbleef Barend met zijn ouders Hijman Vos en Lea van West, broer Philip en zussen Sara, Esther en Leonora in de Van den Peerenboomstraat 26 in Borgerhout. Op 1 Juli 1910 verhuisde Barend met zijn ouders, broer en zussen naar de Lange Kievitstraat 110 in Antwerpen en vanaf Augustus 1913 woonden allen in de Van Vaerenbergstraat 57 in Berchem.

Nadat zij vanaf Februari 1915 weer in Amsterdam op Amstel 113 hadden gewoond, kwamen Hijman Vos, Lea van West en hun kinderen in Maart 1917 weer in Antwerpen en vestigden zich in de Provinciestraat 273. Op 30 Augustus 1919 kwam ook Barend daar naar toe – hij was in Maart 1917 in Amsterdam getrouwd – en zijn vrouw Naatje Peeper volgde hem in November. Eerst woonden zij kort in de Van Beethovenstraat 28 maar verhuisden in September 1920 naar Borgerhout en woonden daar in de Vooruitzichtstraat 6.  Daar werd in 1922 hun zoon Leonard geboren.

Het huwelijk van Barend en Naatje hield echter geen stand en werd op 24 Mei 1933 in Amsterdam door echtscheiding ontbonden.  Op het laatst is Barend nog een tweede keer gehuwd, op 10 October 1942 in kamp Westerbork met Abigael da Cunha die eerder gehuwd en gescheiden was van Aron Cosman. Abigael was een dochter van David da Cunha en Helene Stokking en was op 1 November 1901 in Antwerpen geboren.

Nadat het huwelijk van Barend Vos en Naatje Peeper in 1933 in Amsterdam ontbonden was, vertrok Barend op 28 Augustus 1934 naar den Haag, waar hij werd ingeschreven als “koopman in allerlei”. Hij woonde in de Van Miereveltstraat 75,  de Wolmaranstraat 71 en de Kempstraat 61. Op 31 Januari 1936 vertrok Barend Vos vanuit Den Haag opnieuw naar Antwerpen maar het is niet bekend is hoelang en waar hij toen in Antwerpen verbleef.

Op enig moment keerde Barend Vos vanuit Antwerpen terug naar Nederland en tijdens de verplichte registratie van alle Joden in Nederland, die vanaf 10 Januari 1941 door de Duitse bezetter was verordonneerd, werd Barend Vos bij de Joodse Raad geregistreerd op het adres Kempstraat 61 in Den Haag. Hij werd uiteindelijk tijdens de grootscheepse razzia’s van begin October 1942 opgepakt en afgevoerd naar Westerbork waar hij ergens tussen 3 en 5 October 1942 binnenkwam.

Daar ontmoette hij de gescheiden echtgenote van Aron Cosman, Abigael da Cunha, die daar al vanaf Augustus 1942 met haar dochters verbleven. Op 10 October 1942 is Barend Vos met Abigael da Cunha in Kamp Westerbork gehuwd maar al op 16 October werden Barend, zijn nieuwe echtgenote en haar dochters Helena en Simonette Clara Cosman naar Auschwitz gedeporteerd. Bij aankomst aldaar op 19 October werden Abigael Vos-da Cunha en haar dochters Helena en Simonette Clara onmiddellijk in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau vermoord.

Het transport van 16 October 1942 was een z.g. “Kozel transport”, waarbij tijdens een tussenstop in Kozel, gelegen ±80 km westelijk van Auschwitz, 570 mannen tussen 15 en 50 jaar gedwongen werden de trein te verlaten die vervolgens als dwangarbeiders tewerkgesteld werden in de omliggende werkkampen in die regio.

Omdat het niet duidelijk is of Barend Vos al dan niet in Auschwitz is aangekomen en vandaar tewerkgesteld is geworden in één van de werkkampen van Auschwitz, kan het ook mogelijk zijn dat Barend heeft behoort tot die groep van 570 gedeporteerden die in Kozel de trein moesten verlaten.

Het is niet bekend waar Barend terecht gekomen is en ook niet onder wat voor omstandigheden en wanneer precies hij om het leven is gekomen. Daarom hebben Nederlandse autoriteiten en de Oorlogsgraven Stichting op 3 Augustus 1957 vastgesteld, wat door de Gemeente Den Haag op 10 Augustus 1957 is gecertificeerd, dat hij op 31 Maart 1944 in Midden Europa is overleden.

Bronnen o.a. het Felix Archief Antwerpen, vreemdelingendossiers van Barend Vos, nrs 481#135618, 968#8311, 1120#2290 en 1120#251; het stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Hijman Vos, archiefkaarten van Naatje Peeper, Leonard Vos, Abigael da Cunha; het Gemeente Archief Den Haag, gezinskaart van Barend Vos; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Barend Vos, Naatje Peeper, Leonard Vos en Abigael Vos-da Cunha en de verklaring betreffende Barend Vos uit 1957 van de Oorlogsgravenstichting.

Alle rechten voorbehouden