Biografie

Over Abraham Barend Heijmans, zijn vrouw Helena Letter en zijn vier kinderen.

Abraham Barend Heijmans, geboren op 20 April 1901 in Alphen aan den Rijn als zoon van de effecten handelaar Joseph Heijmans uit Appeltern en Susanna Gersons uit Tilburg, trouwde in Zwolle op 14 Augustus 1901 met de daar geboren Helena Letter, geboren op 8 Juni 1901 als oudste van de vier kinderen van Aron Israel Letter en Rosette Hamburger. Het echtpaar Heijmans kreeg vier kinderen: op 4 April 1930 werd Rosalie Suze in Bussum geboren, gevolgd door Arno Joseph op 11 November 1932. Vervolgens kwam Gustaaf Jozef op 19 November 1937 ter wereld en Leonard op 18 Mei 1939.

Abraham Barend Heijmans woonde al vanaf 1921 in Bussum en nadat Helena in Augustus 1928 met Abraham was gehuwd, trok zij bij hem in. Na de geboorte van hun eerste kind, verhuisde het gezin op 1 April naar de Generaal de la Reijlaan 8 in Bussum, waar hun andere drie kinderen werden geboren. Dr. Abraham Barend Heijmans had zijn tandartspraktijk aan huis.

Toen vanaf 10 Februari 1941 de registratie van alle Joden in Nederland door de Duitsers werd verordonneerd, werd het gezin van Abraham Barend Heijmans door de Joodse Raad geregistreerd op het adres Daniel Willinkplein 31 in Amsterdam-Z.

Uit documenten van het Stadsarchief blijkt echter óók, dat Abraham Barend en en zijn vrouw Helena Letter per 3 September 1942, zónder hun kinderen, waren ingeschreven op het adres Amstel 67 in Amsterdam. Daar woonde toen ook het gezin van de Poolse Isaak Krzyzwanowski.

Uit andere notities die op de registratiekaarten van de familie Heijmans zijn gemaakt, blijkt dat er pogingen ondernomen zijn om onder te duiken, maar dat lijkt niet gelukt. Dat blijkt óók uit een andere aantekening op de registratiekaarten van de familie Heijmans: “Zurückstellung -terugstelling – uitstel van deportatie”. Het is mogelijk dat de Contact Afdeling van de Joodse Raad die terugstelling, dat uitstel van deportatie heeft verzorgd, ná de arrestatie van één of meer gezinsleden, om het gezin te herenigen voor deportatie. 

Het is duidelijk dat er met de familie die eerste week van September 1942 nog al wat is gebeurd met als gevolg dat de familie Heijmans op 6 September 1942 in Westerbork werd binnengebracht en de volgende dag al, op 7 September op transport gesteld werd naar Auschwitz, waar Helena Heijmans-Letter met haar kinderen Arno Joseph, Gustaaf Jozef en Leonard bij aankomst op 10 September 1942 onmiddellijk werden vermoord in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau.

Dochter Rosalie Suze Heijmans was al op een eerder moment als pleegdochter ondergebracht in het gezin van zijn broer Nathan Heijmans in Amsterdam. Zij werd samen met dat gezin Heijmans op 2 Juli 1943 in Sobibor vermoord.

Abraham Barend Heijmans maakte met zijn gezin deel uit van het transport van 7 September 1942 van Westerbork naar Auschwitz met in totaal 930 personen. De trein stopte onderweg bij het plaatsje Kozel, ±80 km westelijk van Auschwitz gelegen, waar toen 110 jongens en mannen tussen 15 en 50 jaar de trein moesten verlaten, die vervolgens als dwangarbeiders te werk werden gesteld in de omliggende dwangarbeiderskampen. Zeer waarschijnlijk heeft de toen 41 jarige Abraham Barend Heijmans de trein in Kozel moeten verlaten en is uiteindelijk in Seibersdorf in Opper Silezië terecht gekomen. Zij die in de trein achterbleven, waaronder dus Abraham Barend’s vrouw en drie kinderen, werden verder naar Auschwitz vervoerd om daar bij aankomst te worden vermoord.

Hoe het Abraham Barend Heijmans in Seibersdorf is vergaan en wanneer precies en onder wat voor omstandigheden hij daar om het leven is gekomen is niet bekend. Na de oorlog is bij beschikking van het Gerechtshof van Amsterdam van 14 October 1947, op 24 November 1947 een akte van overlijden opgemaakt door de gemeente Amsterdam  waarin is vastgesteld dat Abraham Barend Heijmans, tandarts, eind October 1942 in Seibersdorf, Opper Silezië is overleden.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Abraham Barend Heijmans en Helena Letter; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Abraham Barend Heijmans, Helena Heijmans-Letter en de kinderen, Rosalie Suze , Arno Joseph, Gustaaf Jozef en Leonard Heijmans; Archief Rode Kruis met een lijst met adressen van de familie Heijmans van September 1942 met Daniel Willinkplein 31a Amsterdam; woningkaart Amsterdam Amstel 67; de wikipedia lijst van Jodentransporten vanuit Nederland.nl en de overlijdensakte nr. 104 d.d. 24 November 1947, opgemaakt door de Gemeente Amsterdam voor Abraham Barend Heijmans

Alle rechten voorbehouden