Verhaal

Simon Erich Vles

Leiden, 8 augustus 1906 – Monowitz, 7 februari 1944. Bereikte de leeftijd van 37 jaar. Beroep: Chemicus

Simon Erich Vles werd geboren op 8 augustus 1906 in Leiden. 26 Jaar later, op 6 juli 1932, promoveerde Vles in de Scheikunde. Zijn proefschrift had de titel: Bepaling van de hydrosnelheid van zuuranhydriden met behulp van de anilinewatermethode. Deze droeg hij op aan zijn moeder, Bertha Marx, en zijn overleden vader Salomon Simon Vles. Tijdens de oorlog werkte Vles als scheikundige voor de NV de Nederlandsche Gist en spiritusfabriek. Zijn collega's deden meerdere pogingen om Vles vrij te stellen van deportatie. In April 1943 schreef zijn collega en hoogleraar Albert Kluyver een brief naar een goede bekende, de president van de hoge raad Johannes van Loon. In deze brief benadrukte Kluyver dat de kennis en vaardigheden van Vles van groot belang waren voor na de oorlog. Een opvatting die werd onderschreven door de hoogleraar en promotor van Vles Jan Johannes Blanksma, ook hij bestempelde hem als een zeer bekwaam scheikundige. Kluyver deed dan ook een beroep op van Loon en verzocht hem om Vles te laten opnemen in het Joods tehuis in Barneveld. Ook zijn werkgever stuurde een brief met hetzelfde verzoek. In deze brief, die gericht was aan de secretaris-generaal Karel Johannes Frederiks, werd benadrukt dat de werkzaamheden van Vles van belang waren voor de Nederlandse voedselvoorziening. Uit de brief valt echter ook op te maken dat Vles al twee keer werd vrijgesteld van deportatie. De eerste keer was in augustus 1942 nadat hij een Reisebefehl had ontvangen. Maar door tussenkomst van zijn werkgever ontving hij van het Zentralstelle fur Judische Auswanderung in Amsterdam een vrijstelling. Vles ontsnapte opnieuw aan deportatie naar Westerbork toen hij op 17 maart 1943 samen met zijn moeder van huis werd opgehaald. Eén uur voor vertrek werd Vles, zonder zijn moeder die wel naar Westerbork werd gedeporteerd, vrijgelaten door tussenkomst van 'ene Fischer' (hier wordt waarschijnlijk gedoeld op SS- Sturmscharführer Franz Fischer, die deze razzia leidde. En later bekend werd als één van drie van Breda) In de brief werd de hoop uitgesproken dat Vles met zijn moeder kan worden herenigd in Barneveld. Op het moment van schrijven is zijn moeder echter al op transport gesteld naar Sobibor waar zij na aankomst direct werd vermoord. Op 22 augustus 1943 werd Vles als een van de laatste Leidse Joden alsnog opgepakt en naar Westerbork gedeporteerd, waar hij verbleef in barak 63. Vanuit dit kamp schreef hij op 14 september een brief naar een vriend en buurtgenoot Paulus van Weeren, die hij opende met de zin ''beste Vriend, het pleit is beslecht'. Vles schrijft dat hij op dat moment in de trein zat op weg was naar Polen 'naar men zegt gaan we naar Auswitz'. Dat gerucht bleek te kloppen. na aankomst werd Vles geregistreerd als gevangen nummer 150812, en werd hij (zeer waarschijnlijk) tewerkgesteld in Auschwitz- monowitz. Na ruim drie maanden belandde hij in het Heaftlings Krankenbau, waar hij op 6 februari 1944 werd vermoord. Zijn dood staat geregistreerd in het Totenbuch