Biografie

Over Bertha Vogel, haar zuster Klara en haar man Michel Gompers.

Bertha Vogel, geboren op 26 November 1884 in Amsterdam, was een dochter van Mozes Vogel en Rosetta Izaaks. Zij trouwde op 28 October 1908 in Amsterdam met de 30-jarige Michel Gompers, een zoon van Levie Barend Gompers en Schoontje Jacob Boas. Het echtpaar had geen kinderen.

Haar ongehuwde zuster Klara woonde bij hen in in de Blasiusstraat 30 I in Amsterdam-Oost. Zij was controleuse in een naai-atelier en werd op 23 Maart 1943 via de Hollandse Schouwburg naar Westerbork afgevoerd. Daar verbleef zij in barak 62, totdat zij op 30 Maart  op transport ging naar Sobibor. Bij aankomst aldaar op 2 April 1943 werd zij onmiddellijk in de gaskamers daar vermoord.

Bertha’s echtgenoot Michel Gompers heeft de oorlog overleefd. Hij was diamantslijper en handelsreiziger lederwaren. Het was niet onmogelijk dat hij reisde voor de lederwarenfabriek Gompers & Co, de fabriek van zijn broer Philip Gompers. Ten tijde van de Duitse bezetting had Michel vanaf 17 Juli 1942 een baantje bij de Joodse Raad als medewerker administratie broodvoorziening op de Nieuwe Keizersgracht 58. Hij had echter géén “Sperre” noch zijn vrouw Bertha Vogel; beiden waren dus niet (voorlopig) vrijgesteld van deportatie.

Uit het archief van de Joodse Raad wordt niet geheel duidelijk of Michel Gompers in Westerbork is geweest of niet, of dat hij was ondergedoken. Duidelijk is echter wel dat hij de Holocaust heeft overleefd en na de oorlog op 4 Maart 1948 was ingeschreven op het adres Rijnstraat 223 II Amsterdam.  Michel Gompers overleed op 5 September 1960 in Amsterdam en is begraven op de Joodse Begraafplaats te Muiderberg.

Uit de registratiekaart van Bertha Gompers-Vogel is duidelijk geworden, dat haar gezondheidstoestand verre van ideaal was; haar gezondheid is omschreven als “draagster van typhusbacillen”. Mogelijk was zij ernstig ziek en is zij daardoor pas op 17 September 1943 in Westerbork binnengebracht.

Uit andere bron is duidelijk geworden dat Bertha Vogel de situatie niet meer aan kon en op 19 September 1943 “onder druk van de omstandigheden” in kamp Westerbork een einde aan haar leven heeft gemaakt. Zij is op 23 september 1943 gecremeerd en de urn met haar as is op de Joodse begraafplaats in Muiderberg bijgezet op veld U, rij 2, graf 9.

Stadsarchief Amsterdam, archiefkaarten van Michel Gompers, Bertha Vogel en Klara Vogel en gezinskaart Michel Gompers; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Bertha Gompers-Vogel en Michel Gompers en Klara Vogel; website hetstenenarchief.nl/graf Michel Gompers; overlijden Bertha Gompers-Vogel/Oorlogsarchief Nederlandse Rode Kruis, Collectie Westerbork, Aanvraag nr. 298 en het Register van Joden die in het kamp Westerbork zijn gecremeerd, 1943-1944; archief van de gemeente Westerbork, opgenomen in het archief van de gemeente Midden-Drenthe te Beilen, inv. n 3789

Alle rechten voorbehouden