Biografie

Over Salomon van IJssel en zijn kinderen Daniel en Rosa.

Salomon van IJssel, geboren 22 November 1877 in Noordwijk was een zoon van Daniel van IJssel en Louisa Wolf. Op 17 November 1916 trouwde hij in Veghel met Anna Wolf, geboren in Uden op 31 December 1881, een dochter van Nathan Wolf en Rosa Hes. Vanaf 1915 woonde Salomon van IJssel in Den Haag waar hij zijn beroep als poelier uitoefende. Na zijn huwelijk in 1916 voegde Anna Wolf zich bij hem in Den Haag en kreeg daar met Salomon drie kinderen: Daniel in 1918, Rosa in 1919 en Louise in 1920.

Na te hebben gewoond in de Haagse Korte Houtstraat, de Stille Veerkade en in de Grote Marktstraat, vestigde het gezin zich per 2 Maart 1927 op het Oranjeplein 47 waar Anna Wolf op 5 Maart 1934 is overleden. Als weduwnaar heeft Salomon van IJssel zijn kinderen na de dood van zijn vrouw elders moeten onderbrengen.

De 17-jarige Daniel vertrok op 3 September 1935 vanuit den Haag naar Veghel, waar hij verbleef op het adres Middegaal A279. (een oude buurtschap gelegen noordelijk van het centrum van Veghel). Na 16 maanden, Op 8 Januari 1937, keerde hij weer terug naar Haag bij zijn vader op Oranjeplein 47.

Rosa werd op 6 Februrari 1936 ondergebracht in de S.A. Rudelsheimstichting, die gevestigd was in de Verdilaan 10 in Hilversum, een instelling voor verstandelijk gehandicapte kinderen. Rosa was toen 16 jaar oud, maar het is niet bekend of zij daar toegevoegd was aan de staf of dat zij daar als patiënt was opgenomen. Maar ten tijde van de verplichte registratie van de Joden in Nederland  vanaf Januari 1941, werd Rosa als inwoner van Den Haag geregistreerd op het adres Oranjeplein 47.

Louise van IJssel werd op 22 Mei 1935 ondergebracht in het Israelitisch Weeshuis in de Pletterijstraat 66 in Den Haag, maar op 2 Maart 1939 kwam zij weer terug bij haar vader, broer en zus op het Haagse Oranjeplein 47. (Zie voor haar lot haar biografie bij de verhalen op haar eigen persoonspagina).

In de zomer van 1942 bepaalde de Duitse bezetter dat alle Joden uit Den Haag moesten vertrekken. De eerste razzia’s in Den Haag begonnen op 22 Augustus 1942, nadat een eerdere oproep waarbij 4000 Joden zich moesten melden, slechts 1200 daadwerkelijk gehoor gegeven hebben om zich bij Station Staatsspoor te melden, waaronder ook Daniel en Rosa van IJssel. Op 20 Augustus 1942 werden  Daniel en zijn zus Rosa in Westerbork geregistreerd, op 21 Augustus 1942 naar Auschwitz gedeporteerd en ± 24 Augustus daar aangekomen.  

De transporten vonden plaats onder het mom van gedwongen “Arbeitseinsatz” in Oost-Europa en bestonden in het begin vooral uit jongemannen, latere transporten bestonden ook uit vrouwen en kinderen. Of Daniel en Rosa bij aankomst in Auschwitz al dan niet werden geselecteerd om dwangarbeid te verrichten, is niet bekend. Ook is niet bekend op welke datum precies en onder welke omstandigheden daar zij om het leven gekomen zijn. Daarom heeft het Ministerie van Justitie de gemeente Den Haag na de oorlog opdracht gegeven om aktes van overlijden op te maken voor Daniel van IJssel en Rosa van IJssel, waarin is vastgesteld dat zij beiden op 30 September 1942 in Auschwitz zijn overleden.

Vanuit Den Haag werd Salomon van IJssel pas op 19 Februari 1943 naar Westerbork afgevoerd en geregistreerd. Op 2 Maart werd hij gedeporteerd naar Sobibor, waar hij bij aankomst aldaar op 5 Maart 1943 onmiddellijk in de gaskamers werd vermoord.

Bronnen o.a. Gemeente Archief Den Haag, gezinskaart Salomon van IJssel, overlijdensakte Anna Wolf en de website Open Archieven, geboorteakte 1 d.d. 2 Januari 1882 uit Uden en overlijdensakte 912 d.d. 6 Maart 1934 uit Den Haag, beiden voor Anna Wolf; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Salomon van IJssel, Daniel, Rosa van IJssel; website S.A.Rudelsheimstichting; wikipedia website Joods Weeshuis Pletterijstraat 66 Den Haag; Wikipedia website Middegaal Veghel; website Stichting Joods Erfgoed Den Haag; overlijdensakte Den Haag voor Daniel van IJssel, C97 d.d. 27 Mei 1953 en voor Rosa van IJssel, C 3056 d.d. 10 November 1950 en de wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland.nl

Alle rechten voorbehouden