Biografie

Het lot van Jacob Raphaël Groen.

Jacob Raphaël Groen, geboren op 11 Augustus 1896 in Amsterdam, was een zoon van Aaron Groen en Jetje de Hond. Zijn vader was al op 14 Januari 1922 in Amsterdam overleden en begraven op de Joodse Begraafplaats in Diemen. Zijn moeder overleed op 28 Februari 1941 in Het Apeldoornsche Bosch, waar zij in de loop van 1940 als patiënt werd opgenomen.

Jacob was geboren in een gezin met in totaal acht kinderen, waarvan er twee al als baby zijn overleden. Zijn andere broers en zussen en ook hijzelf, zijn tijdens de Sjoa vermoord. Jacob was diamantslijper van beroep en al vóór zijn huwelijk probeerde hij zijn geluk in Antwerpen. Hij woonde vanaf September 1923 tot 6 December 1923 in de Antwerpse Tweelingstraat 36 en daarna in Borgerhout, waar hij als diamantbewerker werkzaam was bij de fa. Bosboom aldaar.

Op 24 December 1924 trad hij in Amsterdam in het huwelijk met Branca van Lochem, een dochter van Jacob van Lochem en Esther Rootveld. Zij kregen vier kinderen, t.w. Aäron (1926-1928), Herman (1928-1943), Jetje (1932-1943) en opnieuw Aäron (1934-1944).

Op 10 Januari 1927 vertrok hij met zijn vrouw Branca en hun op 23 Januari 1926 eerstgeboren zoon Aäron opnieuw naar Borgerhout, waar zijn zoon Aäron op 7 November 1827 overleed. Aäron werd op het Kinderpark van de Joodse Begraafplaats in Putte begraven.

Op 15 December 1928 werd in Borgerhout hun tweede zoon Herman werd geboren maar de familie keerde op 4 Juni 1930 weer terug in Amsterdam, waar zij om te beginnen kwamen inwonen bij Branca’s broer Salomon van Lochem in de 3e Oosterparkstraat 73 III in Amsterdam-Oost. Kort daarna verhuisden zij naar de Blasiusstraat 129 I  waar hun kinderen Jetje en Aäron werden geboren en op 22 Juni 1937 betrok de familie Groen een woning in de Kraaipanstraat 67 hs in de Transvaalbuurt van Amsterdam-Oost.

Jacob’s vrouw Branca van Lochem overleed in Amsterdam op 13 September 1942 en werd de volgende dag op 14 September 1942 begraven op de Joodse Begraafplaats in Diemen. Haar drie kinderen en haar man werden tijdens de Sjoa vermoord.

Uit de registratiekaart van Jacob Raphaël Groen blijkt dat hij 30 October 1942 in Westerbork was en in October op transport gesteld is naar Auschwitz. Zeer waarschijnlijk is Jacob op diezelfde 30e October op transport gegaan, met nog 658 andere gedeporteerden, waarvan er 200 bij een tussenstop in Kozel, ±80 km westelijk van Auschwitz gelegen, gedwongen de trein hebben moeten verlaten, om als dwangarbeiders in de omliggende werkkampen van Auschwitz tewerkgesteld te worden. Diegenen die achterbleven in de trein, werden verder naar Auschwitz vervoerd om daar te worden vermoord.

Bij de groep van 200 mannen die uit de trein gehaald werden, behoorde ook Jacob Raphaël Groen. Maar zoals pas in 2015 ontdekt werd, bleek hij uiteindelijk als Joodse dwangarbeider terecht te zijn gekomen in het “Reichs Autobahnlager Sankt Annaberg” in Opper Silezie in Polen. Na de oorlog was wél bekend dat Jacob Raphaël Groen de Sjoa niet had overleefd, maar niet waar, wanneer en onder welke omstandigheden. Daarom werd na de oorlog op last van het Ministerie van Justitie in de gemeente Amsterdam voor Jacob Raphaël Groen een akte van overlijden opgemaakt, waarin zijn overlijden werd vastgesteld als op 31 Augustus 1943 in Midden Europa.

Echter bij het onderzoek in 2015 in Polen naar de slachtoffers van o.a. het Reichsautobahnlager "Sankt Annaberg” in Opper Silezie, zijn meerdere aktes van overlijden gevonden, waaronder ook die van Jacob Raphaël Groen. Daaruit is gebleken dat hij op 27 December 1942 in het Lager St.Annaberg om het leven is gekomen. Op de overlijdensakte worden “gangreen en longontsteking” als officiële doodsoorzaken vermeld. (Gangraen und Lungenentzündung).

Bij de vaststelling van de overlijdensdatum van Jacob Raphaël Groen wordt echter de officiële Nederlandse datum van 31 Augustus 1943 in Midden Europa gehandhaafd, de juridische overlijdensdatum en plaats, door het Ministerie van Justitie vastgesteld.

Bronnen o.a. Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Jacob Raphaël Groen, Jacob van Lochem en Aäron Groen, archiefkaarten van Jetje de Hond, Jacob Raphaël Groen en Branca van Lochem en woningkaarten van Amsterdam, o.a. Ruyschstraat 7; website akevoth/mokum/burial permits/branca van lochem; website het stenen archief/graf Aäron Groen; wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland.nl; het Antwerps Vreemdelingen Dossier 179231 image 811-815; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Jacob Raphaël Groen, Branca Groen-van Lochem, Herman Groen, Jetje Groen en Aäron Groen en een toevoegingen van bezoekers van de website en Edward Haduch, Kedzierzyn-Kozle (Polen), de overlijdensakte van Jacob Raphaël Groen uit het Bevolkingsregister (Standesamt) Annaberg.

.

Alle rechten voorbehouden