Biografie

Over Samuel Godschalk.

Samuel Godschalk was een zoon van Mozes Godschalk uit Uithuizen (Groningen) en Rebecca Frank uit Wouw (N. Brabant). Hij was geboren op 2 Februari 1900 in Rotterdam. Behalve Samuel hadden zijn ouders nog twee kinderen, t.w. Hendrika, ook bekend als Henriette, die geboren was in Wouw op 25 Maart 1898 en Sara, die in Bergen op Zoom geboren was op 25 April 1902. Zeer waarschijnlijk hebben zij de Holocaust overleefd.

In Februari 1902 woonde Samuel met zijn ouders en zus(sen) in Bergen op Zoom. Vervolgens trokken zij in Juni 1903 naar Antwerpen waar zij tot Augustus 1904 woonden, daarna verhuisden zij naar Oostende, waar zij verbleven tot in 1912 en vervolgens woonden zij in Gent vanaf 1912 tot 27 December 1922, waarna Samuel weer in de Gemeente Antwerpen arriveerde en woonde in de Statiestraat 40.

Samuel was handelsreiziger en hij was ongehuwd. Op 21 November 1918 heeft hij in St. Amandsberg de Belgische nationaliteit aangenomen, maar uit een brief van de Gemeente St. Amandsberg aan de Burgemeester van Antwerpen van 9 Augustus 1923 blijkt dat “de genaamde Samuel Godschalk, geboren te Rotterdam op 2 Februari 1900 bij misslag (bij vergissing) de nationaliteitsverklaring ingevolge artikel 6 van de wet van 8 Juni 1909 alhier, heeft gedaan, welke komt vernietigt te worden bij vonnis der Rechtbank van Eersten Aanleg zitting houdende te Gent den 22 November 1922” .

Nadat zijn nationaliteitsverklaring als Belg ongeldig was verklaard, heeft hij in 1923 nog in Antwerpen gewerkt als portier en bediende bij het danslokaal van Eugene Poeyer in de Offerandestraat 90, waar hij verklaarde gemiddeld 100 francs per week te verdienen, voldoende om in zijn levensonderhoud te voorzien. Over zijn “gedrag en zedelijkheid” was niets ongunstigs bekend. 

Het is niet onmogelijk dat Samuel Godschalk door zijn foutieve nationaliteitsverklaring een “uitzettingsbevel uit het Rijk” heeft ontvangen. Op verzoek van de autoriteiten moest zijn reispas verlengd worden tot 1 October 1923 en op 1 October 1923 bleek Samuel uit zijn laaste woonadres Lange Beeldekensstraat 253 in Antwerpen te zijn vertrokken zonder een adres of bestemming achter te laten. Wel werd enkele dagen later aan de autoriteiten van Antwerpen gemeld dat hij vermoedelijk heimelijk bij zijn ouders in Gent zou verblijven. Het gevolg van zijn stil vertrek uit Antwerpen was dat Samuel Godschalk formeel bij Koninklijk Besluit van 25 Januari 1925 “uitgezet is uit het Belgische Rijk” en mocht hij terugkomen in de stad, dan diende hij zich bij de autoriteiten te vervoegen om zich te verantwoorden.

Op 15 Februari 1932 vervoegde Samuel Goldschalk zich in Den Haag. Als beroep gaf hij op “reiziger” te zijn en als zijn vorige woonplaats “Paramaribo”, wat inhoudt dat Samuel zich kennelijk tussen 1923 en 1932 in Suriname zou hebben opgehouden. In de Haag woonde hij enkele maanden op het Rijkswijkseplein 13 maar vertrok eind Mei 1932 naar de Nauwe Marktsteeg 4 in Rotterdam. Nadien woonde hij nog in op het adres Van Borselenstraat 13b maar op 21 Juni 1933 volgt een aantekening “Niet op te sporen” en is hij per 27 Juni 1934 Ambtshalve uitgeschreven.

Op 8 Juli 1938 duikt Samuel Godschalk weer op, werkte als nachtportier en bleek onderdak gevonden te hebben bij het Leger des Heils op de Schiedammerdijk 47 in Rotterdam. Zijn laatst bekende adres was Hugo Molenaarstraat 21 in Rotterdam.

Op 29 juli 1942 kregen 2.000 Rotterdamse Joden een oproep voor de Arbeitseinsatz. Er meldden zich de volgende dag op 30 juli 1942 om zes uur 1100 mensen  bij Loods 24. In twintig personenwagons werden ze midden in de nacht getransporteerd naar Kamp Westerbork. Samuel Godschalk behoorde bij deze eerste groep en belandde op 31 Juli 1942 in Westerbork. Op 3 Augustus werd hij met nog 1012 andere personen op transport gesteld naar Auschwitz. Daar aangekomen werd Samuel - en vermoedelijk ook de andere  gedeporteerden - als dwangarbeiders tewerkgesteld. 

Samuel Godschalk is daar om het leven gekomen. Omdat niet bekend is op welke exacte datum en waar precies hij zijn leven heeft verloren, heeft het Ministerie van Justitie na de oorlog opdracht gegeven aan de Gemeente Rotterdam, om voor Samuel Godschalk een akte van overlijden op te maken, waarin is vastgesteld dat hij op 30 September 1942 in Auschwitz is overleden.

Bronnen o.a. Antwerps Vreemdelingen dossier 106858; Gemeente Archief Den Haag, gezinskaart Samuel Godschalk; Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Samuel Godschalk; overlijdensakte akte V2-071, 1950/1668 uit Rotterdam voor Samuel Godschalk, website Loods 24; het archief van de Joodse Raad, registratiekaart van Samuel Godschalk en de wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland en een toevoeging van een bezoeker van de website.

Alle rechten voorbehouden