Verhaal

Over het 16e & 17e konvooi van 31 oktober 1942.

van Mechelen naar Auschwitz

Het 16e en 17e konvooi, die na hun vertrek uit Mechelen worden samengebracht, deporteerden in totaal 1676 personen, waaronder 137 kinderen. Voor de eerste maal vonden er massaal ontsnappingen plaats op het Belgische traject: 24 gedeporteerden sprongen uit de rijdende trein.

Dit transport is anders dan de vorige. De deportatie van 31 oktober 1942 betreft voornamelijk mannen. Het konvooi werd niet samengesteld op basis van de in de Kazerne Dossin geïnterneerde personen. De meesten zijn er zelfs niet binnen geweest . Zij zijn afkomstig van de kampen van de Organization Todt in Noord-Frankrijk. 752 "verplicht tewerkgestelden" worden op de lijst van het 16e konvooi ingeschreven en 562 op die van het 17e konvooi. Zij werden over Mechelen gedeporteerd en bleven op de trein zitten die dan "bijgevuld" werd. Zij kenden de omstandigheden in de werkkampen en grepen dan ook het Belgische traject aan om massaal te ontsnappen.

De 822 gedeporteerden die overbleven van het 16e en de 874 van het 17e konvooi kwamen op 3 november 1942 samen in Auschwitz aan. De aanwezigheid van "verplicht tewerkgestelden" in dit transport zorgde voor een andere behandeling. Net als bij de andere Joodse konvooien werd er onmiddellijk uitgeroeid, maar ditmaal slechts 54,2% van het contingent, nog minder dan bij de vorige deportatie. De 919 onmiddellijk vermoorde gedeporteerden waren echter ook mannen, soms ook verplicht tewerkgestelden, die uitgeput aankwamen na enkele maanden opsluiting in de kampen in Noord-Frankrijk. De selectie was echter meedogenlozer voor vrouwen van het transport. Zij waren met 319, meisjes inbegrepen, en slechts 51 van hen werd ingeschreven.  Van de 753 gedeporteerden die in het kamp opgenomen werden waren op 8 mei 1945 nog 50 van het 16e en 35 van het 17e konvooi in leven.

Bron: Het Memoriaal van de Deportatie der Belgische Joden, blz. 28 en 29.