Begroting voor een onderduikperiode?
Dit lijstje lijkt op een begroting van uitgaven, omdat het meest afgeronde bedragen betreft. Het staat op de achterkant van het document dat verklaart dat Moritz Machiel koerier is bij de Joodsche Raad, gedateerd 24 juli 1942.
Het begint met "29 juli, weg ->". Maar weg waarheen? Voor de hand ligt dat het hier om 29 juli 1942 gaat, één dag voor het eerste transport van Joden van Loods 24 naar Westerbork. Blijkbaar werd het Moritz Machiel te heet onder de voeten?
Interessant is de post van f 12.50 voor "Dereg Erets". Letterlijk betekent dit "de weg van het land". In de Joodse traditie omvat dat het ethisch verantwoord leven. In Yvriet "de gewoonte van het land". Zo van "zo doen we dat hier". Ik vermoed dat het een begroot bedrag is om onder te gaan duiken.
Achter de data 30 en 31 juli en 1 aug staat een accolade en een bedrag van f 10.- Het woord erboven kan ik niet thuisbrengen (legem?).
Wat staat er achter de data 2, 3 en 4 augustus? In ieder geval Hebreeuwse letters, en ogenschijnlijk "datinei - zim - fl. --
Achter de data 5 tot 11 augustus staan Hebreeuwse letters maar m.i. geen Hebreeuws woord. Staat er de naam van iemand? Bijvoorbeeld Burger?
Waarom staan er telkens weken beginnend op woensdag met daarachter f 50 behalve bij 9 september? Dan staan er maar drie dagen (woensdag, donderdag en vrijdag). En vandaar beginnen de weken op zaterdag (sabbat). Als gevolg van die drie dagen (in plaats van een volle week) staat er een bedrag van f 21.50 wat nagenoeg 3/7 deel is van f 50. In het jaar 1942 was 11 september op Erev Rosh Ha Shana. Blijkbaar begint in deze begroting het nieuwe jaar met de eerste dag van het nieuwe jaar volgens de joodse jaartelling.
Mijn, zeker voorlopige conclusie is dat het hier gaat om een begroting van de kosten die een onderduikperiode met zich mee zal brengen. Uit andere bronnen weet ik dat er 40 tot 50 gulden per week gemoeid was met onderduiken in geval er voor betaald moest worden.
Achter de data 12 september - 18 september staan ook Hebreeuwse letters, maar m.i. ook weer geen Hebreeuws woord. Ook weer een naam? Nibkov?
Onder die naam staat "kleine onkosten f 5-.
In het vakje rechts, dat op een ander moment is geschreven, getuige een iets andere kleur potlood, staan uitgaven vermeld:
f 3.02
kousjes kind
stopwol
lucifers
garen f 20- P.B.J.