Verhaal

Herinneringen aan een bijzonder man

Dit is wat de vader van Myriam Teulings over Frits Hirschfeld schreef:

Dr. Fritz Hirschfeld werd 22 oktober 1886 te Berlijn geboren uit joodse ouders en vrijzinnig opgevoed. In 1892—1905 bezocht hij het Kon.Wilhelm gymnasium van zijn geboortestad en studeerde van 1905—1908 Rechten aan de Universiteiten van Heidelberg, Marburg, en Berlijn. Ook volgde hij colleges in wijsbegeerte en psychologie.

Na zijn juridische promotie trad hij in 1914 op als Gerichtsassessor bij het Pruisisch Ministerie van Justitie. In de Eerste Wereldoorlog als gewoon soldaat ernstig gewond, kon hij na een lang verblijf in een militair hospitaal, in Potsdam zijn rechterlijke baan weer opnemen. In 1919 huwde hij Margareta Schulz, een protestantse onderwijzeres uit Dahlenberg die hem in 1924 zijn enig kind schonk.

Na de Eerste Wereldoorlog kwam Hirschfeld in nauw persoonlijk contact met de bekende Romano Guardini die als Katholiek priester en sinds 1923 hoogleraar te Berlijn, een grote invloed genoot bij vele Duitse intellectuelen en hem ook tot de moederkerk voerde.

Dr. Hirschfeld werd in 1938 als niet-ariër van zijn ambtelijke functie in Potsdam ontheven. Teruggetrokken van het openbaar leven legde hij zich toe op tuinbouw en vooral in zijn muzikale begaafdheid op muziek en literatuur. Hij schreef vele godsdienstige en rechtskundige tijdschriftartikelen en vertaalde enkele Latijnse geschriften, zoals de Ennerationes in psalmos van Augustinus, en het leven van St. Cuthbert., de geschiedenis van de abten van Wearmoth Jarrow enz.

Op muziekgebied leidde hij tal van kamerconcerten. Maar in februari 1939 werd dit vreedzame verborgen leven verstoord doordat de Nazi's hem dwongen Duitsland te verlaten. Terwijl zijn vrouw en dochter in Potsdam achterbleven, vond hij een voorlopig onderkomen in een Kath kamp te Sluisen, later bij de zusters in Nieuwkuijk in de buurt van Den Bosch.

Hier maakte hij kennis met het werk van Joost van den Vondel. In 1942 vertaalde hij diens Altaar Geheimnissen in het Duits en later ook nog De Heerlijkheid der Kerken, alles onder de schuilnaam Friedrich C. Kamp.

Een NSB-er in Nieuwkuijk heeft Dr. Hirshfeld in 1943 aangebracht. Hij werd met nog drie andere heren gearresteerd en naar Westerbork gebracht. Op 19-04-1943 schreef hij een laatste brief uit dat kamp en een dag daarop werd hij met de bekende goederenwagons naar Theresienstadt over geplaatst. Kort voor het einde van de oorlog werd hij naar kamp Auschwitz met vele anderen over gebracht en vergast.

Dr. Hirschfeld heeft zich al die jaren van gevangenschap tot en met de vergassing en alles wat daar voor gebeurde buitengewoon moedig gedragen.

In de tijd dat hij in Nieuwkuijk verbleef heeft hij ons vele malen bezocht. Mijn familie had alle respect voor hem. Op mij heeft hij een onvergetelijke indruk gemaakt. Ik heb nooit meer iemand van zijn gehalte en bijzondere uitstraling ontmoet.