Biografie

Over Henny Hetty van Rijs, zus Dinah (Diny), ouders & "Rothsteintje".

Henny Hetty van Rijs was de oudste dochter van Abraham van Rijs en Sophia Hegt. Zij is in Leiden geboren maar verhuisde met haar ouders en jongere zus Dinah (Diny) naar Heemstede waar zij woonde in de Timorstraat 31. Henny Hetty en haar zus Diny gingen op school op de Voorwegschool aldaar. Op die school zat ook een dochter van de familie Klinkenberg bij haar in de klas, Dineke genaamd. Henny Hetty, Dinah (Diny) en Dineke werden dikke vriendinnen.

De grote vakanties waren altijd een feest voor de Van Rijsjes. De familie Klinkenberg namelijk kampeerde altijd de gehele zomervakantie, d.w.z. zes weken lang, op Texel (de Koog) en zusjes Van Rijs mochten mee. De ouders van Dineke Klinkenberg stuurde de bagage vooruit met Van Gendt en Loos. Die bestond uit een aantal kisten met een huistent, een slaaptent, keuken- kook- en eetgerei, kleren enz. De familie reisde dan later per taxi vanuit Heemstede naar Den Helder om daar de boot naar Texel te nemen. Altijd mochten er vrienden, kennissen, familie mee, ook hun dienstmeisje ging mee én de buurvrouw van de familie Klinkenberg, Mejuffrouw Rothstein, (Rothsteintje genoemd), die woonde in een groot huis op de hoek van de Meer en Boslaan en de Meerweg in Heemstede.

Onderzoek in het Noord-Hollands archief bracht aan het licht dat deze Mej. Rothstein Fina Rothstein moet zijn geboren te Biolobzreg in Polen op 21 augustus 1894. Zij kwam met haar vader op 20 februari 1934 in de gemeente Heemstede wonen, aan de Meer en Boslaan 40; de vorige woonplaats was Spa in België. Als religie werd Nederlands Israëlitisch genoteerd. Beiden waren zonder beroep. Haar vader Pinkus Rothstein overleed in Heemstede op 27 juli 1937, weduwnaar van Malka Rotenberg, zoon van Abraham Rothstein en Gietele Rubinstein. Hij was geboren op 30 mei 1864 in Biolobzreg. Zowel vader als dochter hadden de Poolse nationaliteit. Ook is gecontroleerd of een overlijdensakte van Fina Rothstein geregistreerd werd in Heemstede. Dat was tot en met 1960 niet het geval. Vanwege de verhuizing van Fina in 1942 van Heemstede naar Amsterdam bleek die overlijdensakte te vinden te zijn in het overlijdensregister van die stad, BS 1948, reg.14, folio 26verso, akte 152.

Echter op het Joods Monument komt een Fina Brandlia Rothstein voor die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dezelfde persoon is als Rothsteintje”. Klik op de rode naam Fina Rothstein om haar persoonspagina te openen. Mejuffrouw Rothstein was kennelijk dus 12 jaar ouder dan de moeder van Henny Hetty, hetgeen op de foto’s moeilijk te zien is maar in de omgang met elkaar dat er niet toe deed.

Tot September 1941 was reizen voor Joden nog toegestaan en per September 1941 volgde ook de z,g, “schoolscheiding” het moment dat Joodse leerlingen naar aparte Joodse scholen werden verbannen. Dus de zomer van 1941 was de laatste zomervakantie waarin dit allemaal nog mogelijk was.

Toen bekend was dat de familie Van Rijs “weg moest” uit hun huis, kreeg de familie Klinkenberg diverse spullen in bewaring met de bedoeling dat dit allemaal na de oorlog weer teruggegeven kon worden. Om bij de familie Klinkenberg te komen moest de Van Rijs familie noodgedwongen een omweg maken omdat in de straat ook een NSB-er woonde en zij bang waren voor verraad.

Ook Henny Hetty gaf haar lievelingsboek “De droom van een Herdersjongen” in bewaring bij haar vriendinnetje Dineke. Helaas is er van het “kunnen teruggeven na de oorlog” niets gekomen. Vader, moeder en de beide zusjes Van Rijs waren op 4 Juni 1943 in Sobibor vermoord.

Opgetekend uit de mond van Dineke Klinkenberg (86 jaar) op 12 Juni 2017 door de redactie van het Joods Monument, alsmede een schriftelijke aanvulling op 19 Juni 2017 van de Heer Hans Felius van het Noord-Hollands Archief betreffende "Mejuffrouw Rothstein".

Alle rechten voorbehouden