Oxyde

Over de Amsterdamse firma Oxyde, een dochtermaatschappij van M. Lissauer & Cie in Keulen, bestaat er een aanzienlijke hoeveelheid archief materiaal. Lissauer en zijn compagnon Griessmann waren Duitse joden, evenals de overgrote meerderheid van de Oxyde medewerkers.
Het verhaal is erg gecompliceerd. Het joodse bedrijf werd tijdens de oorlog door de Duitsers geariseerd onder de naam Possehl-Oxyde. De directeur was na de arisering de Duitser Heinrich Strasburger, voorheen werkzaam voor een firma die zich had gevestigd in het gebouw van Lissauer in Keulen, nadat Lissauer vanaf 1936 zijn activiteiten had verplaatst naar Amsterdam. Strasburger was voor de arisering ingezet als Verwalter en later Treuhänder van Oxyde. Hij gebruikte toen nog briefpapier met de bedrijfsnaam N.V. Oxyde in liquidatie. Het personeel was van meer dan honderd personen voor de oorlog, in 1942 geslonken tot rond twintig. Zij moesten onder toezicht van Strasburger werken, voornamelijk voor het Nederlandse Rijksbureau voor non-ferro metalen. Strasburger diende lijsten in van werknemers die een Sperre moesten krijgen. Toen de arisering rond was, in het najaar van 1943, waren de meeste medewerkers desondanks al opgepakt. Er zijn tussen 50 en 60 joodse Oxyde medewerkers in kampen omgebracht. Na de bevrijding hebben joodse overlevers Oxyde weer opgestart. Lissauer werd pas in 1948 definitief "ontvijandigd", maar kon vanuit de Verenigde Staten leiding geven aan zijn firma. Inmiddels was zijn compagnon Griessmann al overleden. Possehl-Oxyde viel onder de te liquideren vijandige bedrijven. Door de juridische verwikkelingen duurde de liquidatie rond tien jaar.