Lilly Johanna Samuel

Lilly Samuel zat ondergedoken bij de hervormde predikant ds B.J. Ader en zijn echtgenote J.A. Ader-Appels. Mevrouw Ader schreef na de oorlog het boek "Een Groninger pastorie in de storm" en daar staat veel over Lilly (die ze aanduidt als Lily Salomons) te lezen.
Mevrouw Ader en Lilly kenden elkaar uit Amsterdam. Lilly schreef een brief aan de familie Ader met het verzoek om te mogen onderduiken in…

Je kon je sterken
In 't werken
Piepers jassen
Kapotte dassen
Ewten zoeken
Versleten broeken
Wasgoed strijken
Huishouding verrijken

Werd je stijf
In je lijf
Ging je balken
Over de zolder zwalken
Per hypodroom
Ging 't met stoom
Of gymnastiek
Tegen reumatiek

Bron: Het kruis op de berg , Constant van den Heuvel, ISBN 97890 5345 493  2015, uitgeverij Matrijs Utrecht.

Lilly Samuel was beroepsfotografe en heeft haar uitrusting meegenomen naar haar onderduikadres. De filmrolletjes werden in een melkbus bij een boerderij begraven en zijn pas na de oorlog ontwikkeld. Extra tragisch als er van de fotografe helemaal geen foto’s bekend zijn. Het bijzondere van de foto’s is, dat ze opgenomen zijn op het onderduikadres. Volgens Dirk Mulder (directeur Herinneringscentrum…

In het Dagblad van het Noorden van 27 september 2014 verscheen het artikel

Inkijkjes in een donker onderduikverleden - reportage onderduikfoto's
Een uniek album met in de oorlog genomen fotootjes van (joodse) onderduikers in Oost-Groningen is overhandigd aan de Groninger Archieven.

artikel_dvhn_27_09_2014_inkijkjes_in_een_donker_onderduikverleden.pdf (joodsmonument.nl)

Meer informatie over Lilly Samuel, en twee door haar tijdens de onderduik genomen foto’s, is te vinden in het boek van René Kok en Erik Somers, De jodenvervolging in foto’s: Nederland 1940-1945 (Zwolle 2019) 222.

Van Lilly Samuel is bekend dat zij werkte als beroepsfotografe. Zij runde een studio met de naam 'Foto Mono' en werkte samen met een andere fotografe, Else van Gelder. Op het copyright-stempel van hun studio staat in hoofdletters FOTO MONO en daaronder eerst het adres (Keizersgracht 524, Amsterdam) en dan de namen Else van Gelder en daaronder die van Lilly Samuel. Ook komt het adres Prinsengracht …