Addition

Johan Aldewereld - echtgenoot van Christina Scheffer

Timmerman, slager, slachtoffer van de oorlog

By: Constant

Johan zal de oorlog overleven, maar wordt meermaals slachtoffer van zijn joodse achtergrond.

Johan Aldewereld

 1941-42

Gedurende de periode 1941-42 worden joodse burgers op grote schaal slachtoffer van valse beschuldigingen o.a. door de "Prijsbeheersing".  Johan Aldewereld komt op donderdag 12 juni 1941 voor in de arrestantenadministratie van de Amsterdamse politie, ongewoon is dat de reden van aanhouding pas op een later moment in de kantlijn is bijgeschreven.

Op 23 februari 1942 scheidt Johan van zijn joodse vrouw Christina Scheffer. Bij huwelijk met een joodse partner worden halfjoden tot de 'volledige joden' gerekend. Door de scheiding heeft Johan de status "Mischling 1 Graden" weer teruggekregen (half-joods). Bij een scheiding na 23 februari 1942 zou Johan als volledig joods worden beschouwd door de bezetter. Mogelijk is het een schijn-scheiding geweest. 

Op 20 april 1942 wordt Christina zonder opgaaf van redenen aangehouden in het Paleis van Justitie in Amsterdam (mogelijk haalde ze haar scheidingspapieren op) en overgebracht naar de SD in Den Haag. Christina wordt op 26 oktober 1942 vermoord in Auschwitz.

Obergericht

Johan Aldewereld wordt op 8 mei 1942 slachtoffer van een antisemitisch politie-opsporingsbericht van de Sicherheitsdienst te Amsterdam, waarin hij zowel als 'jood' als 'heler van distributiebescheiden' wordt genoemd. Uit onderzoek van Mr. Brink (Officier v Justitie Amsterdam tijdens de oorlog) blijkt dat dit soort opsporingsberichten over joodse burgers hoogst onbetrouwbaar zijn. Op 19 mei 1942 wordt Johan in Amsterdam vanwege dit opsporingsbericht aangehouden en door de 'Rijksrecherche' overgebracht naar 'Raamweg 46 in Den Haag'.

In de Nederlandse kranten van 31 augustus 1942 wordt bericht over de veroordeling door de Duitse Obergericht-rechtbank van 11 verdachten van een vermeende 'bonnendiefstal te Beverwijk' in de nacht van 1 op 2 april 1942. Minimaal 5 verdachten zijn joods volgens het krantenbericht. Het krantenartikel bericht dat de Staatsanwalt (duitse aanklager) opmerkt dat de joodse verdachten 'meer dan wie dan ook in deze tijd reden hadden zich aan niets te vergrijpen'. Drie personen (waarvan twee vermeld als joods) worden ter dood veroordeeld omdat zij de inbraak zouden hebben gepleegd, de krant meldt verder als vermeend medeplichtige 'Johan Aldewereld (half-jood) 9 jaar', 'slager te Bussum' die als heler van de distributiebescheiden zou hebben opgetreden.

Johan heeft geen crimineel verleden en ook op basis van andere gegevens wijst alles erop dat hij slachtoffer is van valse beschuldigingen. Zo is Johan volgens het krantenbericht aangehouden op aanwijzing van een nationaal-socialist. De aangever is een aangehouden zuivelwinkelier uit Abcoude, die zelf veel geld aan de zwendel zou hebben verdiend. De 'foute' zuivelwinkelier verschuift de schuld naar Johan en biedt aan om ter strafvermindering als soldaat naar het oostfront te gaan. De winkelier krijgt 2 jaar, maar in de archieven is niet terug te vinden dat hij zijn straf daadwerkelijk heeft uitgezeten.

Als de drie vermeende hoofddaders terecht worden gesteld, spreekt het nieuwsbericht inmiddels over drie joodse ter dood veroordeelden. De niet-joodse J.P.C. wordt ook als joods genoemd.  De Beverwijkse Bonnenkraak is de tweede grote bonnenzaak in de media, in de eerste grote zaak (de zgn Amsterdamse bonnendiefstal rondom boekhouder T.) wordt ook verwezen naar joodse verdachten. Beide zaken waren schijnprocessen tegen joodse verdachten waarbij de bezetter propagandeert dat de heersende voedseltekorten te wijten zijn aan deze vermeende daders.  

1942-1943

Op 6 november  1942 wordt Johan opgesloten in Kamp Amersfoort.

Op 2 maart 1943 wordt Johan overgebracht naar Kamp Vught als vermeende 'ASO' op verzoek van de Sicherheitsdienst (gevangene 2043). Op 14 juli 1943 wordt Johan gedwongen uitgeschreven uit het bevolkingsregister van Amsterdam als zijnde 'vertrokken met onbekende bestemming'. Op 24 september 1943 wordt Johan te werk gesteld in Buitencommando Moerdijk, een werkkamp behorende bij Kamp Vught.

1944-1945

Op 6 januari 1944 komt Johan in het strafblok van Kamp Vught terecht. Op 4 maart 1944 wordt hij als gevangene overgebracht naar concentratiekamp Bergen-Belsen.
Op 19 december 1944 komt Johan aan in Buchenwald als gevangene 65030. Johan keert na de oorlog terug naar Amsterdam.

In de kampadministratie van Buchenwald staat Johan als 'Misch 1 G' (half-joods) vermeld, maar op zijn inschrijvingsformulier in Buchenwald doet Johan zich voor als kwartjoods door te schrijven dat zijn vader half-joods is en zijn moeder 'arisch'.

Op zijn inschrijvingsformulier in Buchenwald geeft Johan aan dat zijn opsluiting is gerelateerd aan zijn aanhouding in Amsterdam op 17 mei 1941, vermoedelijk bedoelde hij 19 mei 1942.

Persoonsverwisseling  (LO-LKP Gedenkboek)

Johan Aldewereld (geboren 12-08-1904 te Watergraafsmeer) staat in een "Signaleringsbericht" van het verzet daterend van eind 1944-begin 1945 als vermeende verrader die als rechterhand van de beruchte Johnny de Droog een aantal Brabantse verzetsgroepen zou hebben geïnfiltreerd. Johan komt echter niet voor in naoorlogse reconstructies van de verraadszaken van De Droog, die speelden tussen medio 1942 en voorjaar 1945. Gezien Johans joodse achtergrond en zijn langdurige ononderbroken opsluiting sinds mei 1942 tot mei 1945 moet het met zekerheid gaan om een pijnlijke persoonsverwisseling met SD-er Bert Brüne, de werkelijke rechterhand van De Droog.

Het politie-opsporingsbericht uit 1942 lijkt aan de basis te liggen van deze vergissing door het verzet danwel identiteitsroof door Brüne (die meerdere valse namen hanteerde). De Droog en Brüne gebruikten de opsporingsberichten met hun eigen (of andermans?) beeltenis om vertrouwen te wekken tijdens infiltratie in het verzet. En zo komt Johan op pijnlijke wijze voor in het LO-LKP herdenkingsboek van het voormalig verzet.

Bronnen:

Stadsarchief Amsterdam
https://www.delpher.nl
Online Archieven
Arolson Archieven
Stamboom Johnny de Droog