Biografie

Het lot van Victor IJzerman, zijn vrouw Eva Stuiver en hun zoon Abraham.

Victor IJzerman was een zoon van Abraham IJzerman en Mietje Hoepelman. Hij was geboren op 10 Augustus 1888 in Amsterdam en werkte als bewerker van tabakspoeder voor de Handelsvereniging v.h. B. Stuiver in de Nieuwe Kerkstraat 141 in Amsterdam maar tevens als diamantslijper. Victor huwde op 6 Juli 1921 in Amsterdam met Eva Stuiver, geboren op 4 October 1892 in Amsterdam als dochter van Abraham Stuiver en Kaatje Boeken. Het echtpaar kreeg één zoon, t.w. Abraham, die op 26 November 1923 in Amsterdam werd geboren.

Victor en zijn vrouw Eva woonden na hun huwelijk in de Nieuwe Kerkstraat 137 maar verhuisden in 1924 naar de Retiefstraat 71. Tussen 1927 en 1929 verbleven zij in Antwerpen en in Deurne. In 1929 keerden zij terug in Amsterdam en woonden in de Palembangstraat 45 I en hun laats bekende adres werd per 5 Juni 1930 Smitstraat 20 III in de Transvaalbuurt van Amsterdam–Oost.

Ten tijde van de grote razzia’s in Amsterdam van begin October 1942, werden Victor en zijn vrouw Eva gearresteerd en afgevoerd naar Westerbork. Hun zoon Abraham had vanaf 24 Juli 1942 een baantje bij de Algemene Dienst van de Joodse Raad op het hoofdkantoor aan de Nieuwe Keizersgracht 58 en was daardoor “gesperrt wegens functie” en voorlopig vrijgesteld van deportatie. (“bis auf weiteres”).

Op 5 October 1942 echter werd het gezin van Victor IJzerman op transport gesteld naar Auschwitz. Het transport omvatte in totaal 2012 personen, waaronder Victor IJzerman, zijn vrouw Eva Stuiver en óók zijn zoon Abraham IJzerman. Daarnaast bestond het transport uit personen die afkomstig waren van de Joodse werkkampen in Noorden van Nederland, die de Duitsers op Jom Kipoer 1942 hadden leeggehaald.

Het transport was een z.g. Kozel-transport. De trein maakte een stop in Kozel, een plaats ca 80 km westelijk van Auschwitz gelegen, waar 550 jongens en mannen werden gedwongen om de trein daar te verlaten om als dwangarbeiders tewerkgesteld te worden in de omliggende werkkampen van Auschwitz. Zowel Victor als zijn zoon Abraham behoorden tot die groep van 550 mannen.

Diegenen die in de trein achterbleven, werden verder naar Auschwitz vervoerd om daar te worden vermoord. Daarbij bevond zich ook Victor IJzerman’s vrouw, Eva Stuiver. Zij werd bij aankomst op 8 October 1942 in Auschwitz onmiddellijk vermoord.

Waar de 19-jarige Abraham IJzerman terechtgekomen is, is niet bekend. Ook is zijn precieze datum van overlijden onbekend. Daarom heeft het Ministerie van Justitie na de oorlog opdracht gegeven aan de Gemeente Amsterdam om voor Abraham IJzerman een akte van overlijden op te maken, waarin is vastgesteld dat hij op 31 Augustus 1943 in Midden Europa om het leven is gekomen, een juridisch vastgestelde overlijdensdatum.

In tegenstelling tot wat eerder was aangenomen blijkt Victor IJzerman niet te zijn door gestuurd naar Auschwitrz maar vanuit Kozel terecht te zijn gekomen in het “Reichs Autobahnlager Annaberg” in Opper Silezië, zoals een Poolse onderzoeker in 2016 heeft ontdekt. Daar is hij volgens zijn daar gevonden overlijdensakte op 12 December 1942 om het leven gekomen.

Omdat eerder niet kon worden bepaald waar en wanneer Victor IJzerman precies om het leven is gekomen, wordt de officiële Nederlandse datum van 8 October 1942 gehandhaafd, een juridische datum, na de oorlog vastgesteld door het Ministerie van Justitie.

Bronnen o.a. Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart en archiefkaart van Victor IJzerman en Eva Stuiver, woningkaart Nieuwe Kerkstraat 141, het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Victor IJzerman, Eva IJzerman-Stuiver en Abraham IJzerman; de wikipedialijst Jodentransporten vanuit Nederland, overlijdensakte van Victor IJzerman uit Amsterdam, register A89-fol.21v - akte 120 d.d. 26 October 1951 en de privé collectie Edward Haduch, Kedzierzyn-Kozle (Polen), de overlijdensakte van Victor IJzerman uit het Bevolkingsregister (Standesamt) Annaberg.

Alle rechten voorbehouden