Addition

Het gezin Nothmann in Bilthoven

Friedrich Nothmann werd geboren op 18 oktober 1887 in Gleiwitz, het huidige Glewiche in het noord-westen van Polen. Hij studeerde rechten, werd in 1914 “Preußischer Gerichtsassessor” en was gedurende de Eerste Wereldoorlog  onder de wapenen geroepen. In 1916 trouwde hij met Charlotte Antonie Schneider met wie hij in 1920 dochter Hildegard Beate kreeg. In 1921 bekleedde hij de functie van “Landgerichtsrat”.  Zijn vrouw stierf in 1923, waarna hij in 1926 hertrouwde met Gertrud Bernhard, geboren 23 februari 1897 te Berlijn. Op 11 november 1926 werd zoon Karl Andreas geboren en op 30 januari 1932 Georg Albrecht Leonhard.

Het gezin woonde in Berlijn. Sinds 1929 was Friedrich  “Kammergerichtsrat” maar in 1933 werd hem een beroepsverbod opgelegd. Na de Kristallnacht in november 1938 heeft hij korte tijd vastgezeten in Kamp Buchenwald, waar hij op 16 december 1938 weer werd vrijgelaten. Hierna is het gezin begin 1939 uitgeweken naar Den Haag.

In september 1938 heeft Kees Boeke een verblijfsvergunning voor Karl aangevraagd, waarna hij als scholier op de Werkplaats een tijd intern heeft gewoond bij de familie Von der Dunk op de Van der Helstlaan 27 te Bilthoven. Na de Duitse inval in 1940 werden de in Den Haag woonachtige Duitse Joden gedwongen daar weg te gaan en het gezin is toen verhuisd naar Bilthoven, alwaar zij gewoond hebben aan de Da Costalaan 30. Zoals alle andere Biltse Joden werden zij in september 1942 gedwongen te verhuizen naar Amsterdam, Amsteldijk 138 hs.

Zij  hadden contact met de familie Kees Boeke in het bijzonder met zijn dochter Candia die over hen schreef in haar dagboeken.

In april 1943 zijn zij vanuit Amsterdam eerst naar Vught en daarna naar Westerbork overgebracht. Daar hebben zij meer dan een jaar verbleven. Op 4 september 1944 werd de het gezin met de op één na laatste trein uit Westerbork gedeporteerd naar Theresienstadt. Tenslotte vond op 16 oktober 1944 de laatste gang plaats naar Auschwitz, alwaar Karl op diezelfde dag en Friedrich en Georg op 18 oktober zijn vermoord. Van Gertrud is geen exacte sterfdatum bekend, we gaan er van uit dat ook zij op één van deze data is vermoord.

( NB. Karl staat met vader en broer, op transportlijst 16 oktober uit Theresienstadt en dat zou dezelfde dag moeten zijn waarop hij is vermoord. Niets is met zekerheid gedocumenteerd, 16 oktober als sterfdatum is ook maar een aanname geweest. Ik noteer 18 oktober als sterfdatum voor het hele gezin, direct na aankomst in Auschwitz.  Dat is toch het meest waarschijnlijke scenario )

Dochter Hildegard Beate heeft de oorlog overleefd, zij was voor het uitbreken van de oorlog al naar Engeland gevlucht.

 Voor Friedrich Nothmann liggen in Berlijn twee struikelstenen :

In 2010 : Elssholzstrasse 30-33, Tempelhof-Schöneberg (op dit adres met nog acht

anderen) en in 2013: Hugo Vogelstrasse 10 Steglitz-Zehlendorf-Wannsee.

Maar alleen voor hem , niet voor zijn vrouw en kinderen. 

Wij hebben in november 2021 voor het huis aan de da Costalaan 39 voor het hele gezin vier struikelstenen geplaatst.