Addition

Max en Annie Heijmans-Spanjaard

Huwelijksfoto Annie en Max

Max Heijmans is op 20 april 1911 geboren. Max werkt als journalist, steno- typist en archivaris. In een van de documenten uit het Oorlogsarchief van het Rode Kruis staat vermeld dat Max ‘Gesperrt’ is wegens zijn functie als stenotypist op de Lijnbaangracht 366. Hier is het algemeen secretariaat van de Joodse Raad gevestigd. Een Sperre is een tijdelijke vrijstelling van deportatie.

Max trouwt op 24 juni 1942 te ’s-Gravenhage met Annie Spanjaard. Naar alle waarschijnlijkheid is het huwelijk in haast en informeel voltrokken, hetgeen het joodse geloof toestaat in benarde omstandigheden. Vermoedelijk heeft het tijdig verkrijgen van een Sperre voor Annie hierbij een rol gespeeld.

Anna Eleonora Fortunata Spanjaard is op 28 oktober 1910 te Nijmegen geboren als dochter van Emil Bernhard Spanjaard (1879-1942), telg uit de familie van textielfabrikant Spanjaard uit Borne en van Sophie van Ameringen (1880-1943). Haar roepnaam is Annie. Annie heeft twee zusjes: Noortje (1914-1986) en Selma (1911-2010). Beiden overleven de oorlog. De ouders van Annie, die gescheiden zijn, komen beiden om in de oorlog. Haar vader komt om het leven in Sachsenhausen en haar moeder in Auschwitz.

Annie heeft fysische geografie gestudeerd in Utrecht. Ze is in het bezit van een l.o.-akte en heeft gewerkt bij het Departement Sociale Zaken. Volgens sommige documenten is ze ook als huishoudster en als onderwijzeres werkzaam geweest.

Max en Annie wonen vanaf hun trouwen in Amsterdam op de Nieuwe Keizergracht 25. Volgens de gemeentelijke administratie zijn zij per 2 december 1943 van daar naar Duitsland vertrokken. Echter Max en Annie zijn samen met de ouders en de zuster van Max vanaf 1 oktober 1942 ondergedoken in Oisterwijk, waar ze op 3 oktober 1943 zijn opgepakt.

Na hun arrestatie worden de vijf leden van de familie Heijmans overgebracht en opgesloten in het Oranjehotel, de Duitse politiegevangenis te Scheveningen. Op 9 oktober 1943 gaan Salomon en Petronella met hun dochter Reine en hun zoon Max en schoondochter Annie op transport van de Scheveningse gevangenis naar kamp Westerbork.

In Westerbork worden ze geplaatst in barak 67, een van de drie strafbarakken in dit kamp. Deze strafbarakken werden door een afrastering van prikkeldraad afgescheiden van de andere barakken. Hier komen de Joden terecht die zich hebben onttrokken aan de maatregelen van de Duitsers. Met name opgepakte onderduikers behoren tot deze strafgevallen. Ook Anne Frank en haar familie verblijven in 1944 korte tijd in strafbarak 67.

Dinsdag 19 oktober 1943 vertrekt een transport met 1.007 Joden vanuit Westerbork richting Auschwitz. Salomon Heijmans, zijn vrouw Petronella, hun dochter Reine, hun zoon Max en schoondochter Annie maken deel uit van dit transport. Bij aankomst van de trein in Auschwitz vindt onmiddellijk een selectie plaats.

Naar schatting worden zo’n 350 mannen tussen de 16 en 45 jaar uitgezocht voor dwangarbeid. Waarschijnlijk behoort ook Max tot deze groep mannen. De overigen worden meteen weggevoerd om te worden vergast. Salomon is dan 74 jaar, Petronella 61 jaar, Reine 35 jaar en Annie 32 jaar. Max komt uiteindelijk ruim vijf maanden later om het leven, 32 jaar oud.

Bron: Peter Slingerland. Struikelstenen in Oisterwijk. Het verleden herdenken met het oog op de toekomst. Oisterwijk: Stichting Het Kwartier van Oisterwijk, 2022.