Biografie

Over Emanuel Agsteribbe, zijn vrouw Rebecca Delden en hun kinderen Salomon en Lena.

Rebecca Delden was de derde van de tien kinderen van Jacob Delden en Leentje Ossedrijver. Zij was geboren in Amsterdam op 30 April 1901 en trouwde op 4 Mei 1921 in Amsterdam met de venter Emanuel Agsteribbe, een zoon van Salomon Agsteribbe en Rachel Cohen. Het echtpaar Agsteribbe kreeg twee kinderen, t.w. Salomon op 15 September 1921 en Lena op 5 November 1922.

Ook Emanuel Agsteribbe werd geboren in een gezin van tien kinderen, waarvan hij de tweede was. Eén kind, David, overleed al in December 1903, slechts vijf maanden oud. Een ander kind, Elias, overleefde met zijn echtgenote en hun drie kinderen de Holocaust. Alle anderen, één zus en zes broers zijn met hun gezinnen tijdens de Sjoa vermoord. De ouders waren echter al voor de oorlog overleden: Salomon Agsteribbe in 1935, 60 jaar oud en zijn vrouw Rachel Cohen op 67-jarige leeftijd in 1937.

Nadat Rebecca en Emanuel in 1921 gehuwd waren, woonden zij in de Korte Houtstraat 34 maar verhuisden in 1928 naar huisnummer 31. Vanaf eind October 1930 betrokken zij een woning in de Krugerstraat 7 2e etage in de Transvaalbuurt in Amsterdam-Oost.

Hun dochter Lena vertrok echter op 16 December 1942 uit het ouderlijk huis naar haar Oom Samuel Delden, die woonde in de Christiaan de Wetstraat 33 1e etage. Uit documenten blijkt dat zij op 30 December 1942 naar Duitsland zou zijn afgevoerd maar wat haar tussen December 1942 en 1946 is overkomen is niets bekend. Lena heeft uiteindelijk de Holocaust overleefd en is na de oorlog op 24 April 1946 in Amsterdam gehuwd met de 4-jaar oudere Holocaust survivor Jesayas Jacob Premselaar (1918-1991) en is op 14 Maart 2010 overleden. (bron o.a.: Stambomen Joodse Families).

Hun zoon Salomon werd op 24 Augustus 1942 vanuit Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz; als 21-jarige heeft hij kennelijk gehoor gegeven aan de oproep voor de z.g. “Arbeitseinsatz” en zich in Westerbork gemeld. Uit aantekeningen op zijn registratiekaart uit de Joodse Raad cartotheek blijkt, dat Salomon Agsteribbe op 18 September 1943 in Auschwitz is “overleden” ten gevolge van een “maag-darmkatar” zoals door het Standesambt Auschwitz is aan de JCC, de Joodse Coordinatie Commissie van de Joodse Raad is doorgegeven.

Rebecca Agsteribbe-Delden en haar man Emanuel Agsteribbe werden tijdens de grootschalige razzia’s van begin October 1942 gearresteerd en afgevoerd naar Westerbork, waar zij daar tussen 3 en 5 October 1942 in een grote chaos terechtkwamen van zowel de toevloed van de Joodse dwangarbeiders uit de geliquideerde Joodse werkkampen in Noord-Nederland als de toevloed van de vele gearresteerde slachtoffers van de razzia’s.

Rebecca en Emanuel werden op 30 October 1942 met nog 657 andere gedeporteerden op transport gesteld naar Auschwitz. De deportatietrein maakte een tussenstop in Kozel, een plaatsje ±80 km westelijk van Auschwitz gelegen, waar 200 jongens en mannen tussen 15 en 50 jaar gedwongen werden om de trein te verlaten, waaronder hoogst waarschijnlijk óók Emanuel Agsteribbe. Zij werden als dwangarbeiders tewerkgesteld in de omliggende werkkampen van Opper-Silezië.

Zij, die in de trein achterbleven werden verder naar Auschwitz vervoerd en bij aankomst op 2 November 1942 in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau vermoord, waaronder ook Rebecca Agsteribbe-Delden.

Emanuel Agsteribbe is uiteindelijk in Seibersdorf terechtgekomen, een dwangarbeiderskamp, gelegen in het zuiden van Polen bij de Tjechische grens. De omstandigheden waren zwaar en de voorzieningen minimaal. Daar is Emanuel om het leven gekomen en de Nederlandse Autoriteiten hebben na de oorlog vastgesteld, mede op basis van getuigenissen van overlevenden en onderzoek, dat Emanuel Agsteribbe op 31 Maart 1943 in Seibersdorf is overleden.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Emanuel Agsteribbe, en Salomon Agsteribbe(1874), archiefkaarten van Emanuel Agsteribbe, Rebecca Delden, Salomon en Lena Agsteribbe en Jesaya Jacob Premselaar; website stenenarchief.nl/graf Jesaya Jacob Premselaar; woningkaart Amsterdam, Christiaan de Wetstraat 33 I; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Emanuel Agsteribbe, Rebecca Agsteribbe-Delden en Salomon Agsteribbe; website Memorial & Museum Auschwitz-Birkenau/Auschwitz Prisoners/Sterbebücher/Salomon Agsteribbe en de overlijdensakte 194 uit Amsterdam voor Emanuel Agsteribbe d.d. 24-03-1953 uit het A-register 99-folio 34.

Alle rechten voorbehouden