Biografie

Over Elias Vos en het lot van zijn 2e echtgenote, Betje van Gelder

Elias Vos was een zoon van Salomon Vos en Betje Elias Jacobs. Hij was op 30 Mei 1859 in Amsterdam geboren en hij verdiende de kost als koopman. Op 25 Augustus 1880 trouwde hij in Amsterdam met Saartje Koort, een dochter van Samuel Koort en Mirjam Nunes Vaz. Saartje was geboren op 24 Juli 1858.

Het echtpaar Vos-Nunes Vas kreeg vier kinderen, t.w. Samuel, Benzion, Jaantje en Betsy. Zowel Samuel als Betsy overleden op jonge leeftijd in 1893: Samuel op 11 jarige leeftijd en Betsy werd slechts 7 maanden oud. Op 23 Januari 1890 werd Benzion geboren en Jaantje volgde op 10 Maart 1891. Saartje Koort echter overleed al op 36-jarige leeftijd op 25 December 1894. Niet bekend is waar zij is begraven.

Elias Vos hertrouwde toen op 16 December 1896 met Betje van Gelder uit Kampen. Zij was daar geboren op 24 April 1859 als zevende van de negen kinderen van Joseph Levij van Gelder en Eva Levie Knoek.

Met Saartje Koort woonde Elias Vos op verschillende adressen in Amsterdam maar nadat hij met Betje van Gelder was hertrouwd, vertrokken zij in 1936 naar Schaerbeek in Brussel maar op 13 September 1939 keerden zij terug naar Amsterdam en woonden toen in de Nieuwe Hoogstraat 9-11 in Hotel Hiegentlich. Op 11 September 1941 verhuisden Elias en Betje naar de Joodsche Invalide op het Weesperplein 1, waar Elias Vos op 5 December 1941 overleed.

Betje Vos-van Gelder daarentegen wachtte een afschuwelijk lot: Op 1 Maart 1943 werden de laatste 236 inwoners en personeel van de Joodsche Invalide door de bezetter op transport gesteld naar Westerbork. Dit ging met veel geweld gepaard. Lou de Jong schrijft hierover: "Kisch zag o.a. hoe bejaarde patiënten de trappen afgesmeten werden". (bron Joodserfgoed Amsterdam/Weesperplein 1/Joodsche Invalide)

Betje Vos van Gelder behoorde tot die laatste inwoners die op 1 Maart 1943 werden afgevoerd naar Westerbork, waar zij op 2 Maart werd geregistreerd en terecht kwam in barak 68. Betje werd op 10 Maart gedeporteerd naar Sobibor, waar zij bij aankomst op 13 Maart 1943 direct in de gaskamers daar werd vermoord.

Bronnen o.a. Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Elias Vos en archiefkaarten Elias Vos en Betje van Gelder; website wiewaswie en website openarchieven;  het archief van de Joodsche Raad, registratiekaart van Betje Vos-van Gelder en de website Joodserfgoed Amsterdam.nl.

Alle rechten voorbehouden