Verhaal

De familie van Israel "Ies" Polak en Rachel Wins

Overlevenden

Door: Astrid

Israel Polak, 1938.

Bron: marktkaart van het Stadsarchief van Amsterdam.

Op 16 mei 1934 werd Israel Polak (Ies voor zijn familie), de tweede zoon van Emanuel Polak en Francina van Brink, gekeurd voor militaire dienst en ongeschikt bevonden. Het feit dat hij toen als kostwinner van de familie te boek stond heeft daar wellicht mee te maken gehad. Op de datum van zijn keuring was hij magazijnbediende en had hij 7 jaar Lager Onderwijs achter de rug.

Sinds 1929 was hij echter ook leerling diamantbewerker en was hij lid geworden van de Diamantbewerkersbond. Hij volgde zijn opleiding bij diamantslijperij Eduard van Dam aan de Ruysdaelstraat 49-55 en beëindigde zijn leertijd op 19 september 1939.

Israel heeft ervoor gekozen om niet in de diamantslijperij verder te gaan, want op zijn archiefkaart staan later de beroepen van fabrieksarbeider en fabrikant van lederwaren vermeld. En in 1938 had hij een marktkaart aangevraagd voor ongeregelde waar op de Dappermarkt, waarvan hij kennelijk geen gebruik heeft gemaakt. Op 3 december 1941 trouwde hij met verkoopster Rachel Wins, dochter en tweede kind van kleermaker, marktkoopman en perser Isaac Wins en houdster van een ijssalon, Bloeme Leeda uit Amsterdam. Na enkele maanden in huis te hebben gewoond bij de ouders van Israel, vertrokken ze op 19 mei 1942 naar de Nieuwe Kerkstraat 120 III hoog. Zij kregen 2 dochters. 

De familie van Isaac Wins had stevige wortels in de Jodenbuurt van Amsterdam. In zijn kinderjaren heeft zijn familie op veel verschillende adressen aan vooral de Joden Houttuinen gewoond. Isaac en Bloeme zijn op 16 maart 1927 van elkaar gescheiden. In 1934 had Isaac een marktvergunning voor lompen en gedragen kleding voor de markten Centrum en Zuid en met ingang van 1940 alleen voor Zuid, waar hij ijs verkocht.

De ouders van Rachel zijn allebei in september 1942 in Auschwitz omgekomen. Bloeme Leeda zat op 11 augustus 1942 in Westerbork en werd 3 dagen later op transport gezet. Zij is op 30 september in Auschwitz overleden en haar laatst bekende woonadres was de Van Ostadestraat 4 II hoog in Amsterdam. Het is niet duidelijk wanneer Isaac in Westerbork is aangekomen. Op zijn kaart in de cartotheek van de Joodsche Raad is vermeld dat hij op 31 augustus 1942 op transport werd gezet “uit werkkamp”. Hij is op 3 september 1942 in Auschwitz omgebracht. Zijn laatst bekende woonadres is volgens zijn gezinskaart de Korte Amstelstraat 14 II hoog.

Bloeme Leeda is in Gedenkboek 19 van de Oorlogsgravenstichting opgenomen. Isaac Wins staat in Gedenkboek 32. De familie van Israel en Rachel Polak-Wins heeft de oorlog overleefd.

Gebaseerd op de indexen van het stadsarchief van Amsterdam en op informatie van de websites oorlogslevens.nl, Delpher.nl en de Diamantbewerkersbond.