Biografie

Over Jacob Hiegentlich

Jacob Hiegentlich werd op 30 april 1907 in Roermond geboren. Zijn ouders - de grossier in confectiegoederen Sallie Hiegentlich en zijn in 1927 overleden moeder Rosalie Egger - hadden vijf kinderen. Vier van hen zouden, evenals de vader, de oorlog niet overleven.
Jacob Hiegentlich groeide op in het katholieke Roermond, in, zoals hij dat zelf heeft omschreven, "een verwarrend mêlé van Rooms en Joods gebeuren". Hij bezocht het Bisschoppelijk College van Roermond, maar hij heeft, vanwege problemen met het vak wiskunde, de opleiding aan dit gymnasium niet voltooid. Jacob Hiegentlich schreef op 17-jarige leeftijd onder het pseudoniem David Jozua de Castro ’Het zotte vleesch. Roman van ‘t Limburgse volk‘. Hierin werd de huisarts Laurent Stijn, vriend van de vader van Jacob Hiegentlich, niet al te vleiend beschreven. Vader Hiegentlich kocht toen de gehele oplage op.
Op aandringen van zijn vader begon hij in Amsterdam aan de studie voor de akte Middelbaar Nederlands, die hij op 17 november 1930 met succes afrondde.
In Amsterdam was hij lid van de Nederlandse Zionistische Studenten-Organisatie (NZSO). Hij leefde in kringen van kunstenaars en bohémiens; hij behoorde tot de ’Reynderskring‘, genoemd naar het bekende café op het Leidseplein.

In 1932 werd hij leraar aan het Theosofisch Lyceum ’Drafna‘ in Naarden. Het klassikale onderwijssysteem strookte niet met zijn sterk gevoel van individualisme. Vanaf eind 1935 wijdde hij zich uitsluitend aan zijn letterkundig werk.
Hij bleef een vurige aanhanger van het zionisme. Binnen het zionisme koos hij voor de extreme en militante richting van het Revisionisme dat geleid werd door Jabotinsky. Hij schreef tal van artikelen in algemeen joodse en zionistische bladen, zoals Baderech, Hatikwah (het officiële orgaan van de NZSO) en Ha‘Ischa. Vooral in de Joodsche Wachter (het officiële orgaan van de Nederlandse Zionisten Bond) schreef hij politieke artikelen tegen het opkomende nationaal-socialisme.
Hij schreef verschillende boekbesprekingen. Hij had grote bewondering voor Jacob Israël de Haan en voor Carry van Bruggen. Hij hield lezingen over literatuur en jodendom.
Hij heeft verschillende romans, novellen, essays en gedichten gepubliceerd.

Jacob Hiegentlich nam op de avond van de 14de mei 1940 vergif in. Bewusteloos werd hij naar het Wilhelminagasthuis in Amsterdam gebracht, waar hij op zaterdag, 18 mei 1940, 33 jaar oud, stierf. Aan de gevel van het ouderlijk huis aan de Markt 27 te Roermond is een herinneringsplaquette voor Jacob Hiegentlich, ’Roermonds schrijver‘, aangebracht.
Over Jacob Hiegentlich schreef Siegfried E. van Praag onder meer:
’Als ik in Amsterdam ben, mis ik hem. Hij is niet meer in Reijnder‘s artisten-cafétje van het Leidsche Plein te vinden en niet meer op zijn kamer van een oud grachtenhuis. Hij schenkt niet meer de Bols in het glaasje van zijn toevallige hospita, terwijl hij op zijn gramophoon een typische, weinig bekende plaat laat draaien. En hij rondt de lippen van zijn eeuwig jongensgezicht niet meer om zware sigaren. (…)
Ja, Hiegentlich ging niet onopvallend gekleed, want hij had de neiging tot dandyisme, de behoefte aan de chiek van den boulevardier van eens. Ondanks de vrouwelijke inslag van zijn zieleleven en waarschijnlijk ter compensatie hiervan, hield hij van bravour. De zin voor bravour en zijn bewust Zionisme verboden hem iedere camouflage van zijn persoonlijkheid en zijn Jood-zijn.'
Siegfried E. van Praag, 'Ter herinnering aan mijn vriend Jacob Hiegentlich', in: Nieuw Israëlietisch Weekblad , 11 april 1947
Laura Schot, 'Geheid erfgoed', NIW , 4 juli 2003
C. Ypes, Jacob Hiegentlich 1907-1940. Een joods artist tussen twee oorlogen. Inleiding en bloemlezing uit zijn werk (Amsterdam, z.j.)

Zie voor meer informatie:
P.J.A. Nissen en W. Kusters, Jacob Hiegentlich 1907-1940. Een Joods dichter in Roermond (Stichting Rura, Roermond 1992); R. Fuks-Mansfeld (red.), Joden in Nederland in de twintigste eeuw. Een biografisch woordenboek (Utrecht 2007) 136


Deze persoon wordt herdacht op een gedenkteken in Roermond. Een beschrijving van dit gedenkteken is te vinden op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.