Verhaal

Hij begreep en voelde wat hij zong! Joseph Rabbie

Door: Frits Slicht

Voor de synagogale zangkunst was hij van grote betekenis.

Bron: De vrijdagavond van 04-11-1927. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Joseph (Jo) Rabbie is geboren op 6 november 1899 in Amsterdam. Hij is de zoon van Joël Rabbie en Esther Rabbie-Sjouwerman.

Bron: Het NIW van 10-11- 1899. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden
Bron: De vrijdagavond; joodsch weekblad jrg 3, 1926, no 29, 15-10-1926. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden


Joël Rabbie trouwt op 22 januari 1896 met Esther Sjouwerman. Esther is geboren op 16 september 1871, zij overleed op 20 november 1929 in Amsterdam. Joël en Esther krijgen samen zes kinderen. Na haar overlijden, hertrouwt Joël op 28 januari 1931 met Rachel Bebber (geboren op 25 januari 1884). Rachel is in Amsterdam overleden op 30 april 1942.
Joël is volgens de gegevens van het Stadsarchief ambtenaar bij de Nederlands Israëlitische Gemeente, tevens is hij werkzaam geweest als ‘lijkenverzorger’.
Het gezin Rabbie heeft op meerdere adressen in Amsterdam gewoond. In 1903 wonen zij bijvoorbeeld in de Koningsstraat (in de Nieuwe Markt buurt). In (ongeveer) 1920 verhuist het gezin naar Amsterdam Oost. Het laatste adres is de Van Musschenbroekstraat 25 huis. Joseph woont daar niet al te ver vandaan.
Samen met vrouw en kinderen woont hij in de Tweede Boerhaavestraat 76 I. Op 6 oktober 1926 is Joseph getrouwd met Simcha Acohen (geboren op 15 maart 1902). Samen krijgen zij twee kinderen: Esther, geboren op 9 september 1928 en Sara, geboren op 23 september 1934.

De Nationale Militie

Joseph Rabbie is gekeurd voor de Nationale Militie (in het militieregister staat hij echter zonder geboortedatum). De militie bestond uit vrijwilligers. Omdat er niet voldoende vrijwilligers waren, bestond er een systeem van loting. Voor de loting moest iedere mannelijke inwoner die dat jaar zijn negentiende levensjaar zou bereiken zich inschrijven in de woonplaats van zijn ouders. De keuringsdatum van Joseph was 1 mei 1918, dat zou kloppen met zijn geboortedatum en met de regels van de Nationale Militie (in 1918 is er nog geen Dienstplicht, wordt was in 1922 ingevoerd).
Volgens het militieregister is hij kantoorbediende. Hij is 1 meter 65(+6 mm).
Hij heeft een voorkeur aangegeven voor zijn eventuele standplaats. Hij kiest, zo heeft hij kennelijk aangegeven, voor de “Vestingartillerie Amsterdam”. Hij komt bij het 2e Regiment Vest. Artillerie (1e bataljon 3e ged…?). Op 28 juli 1923 gaat hij met Groot Verlof. Uit de gegevens blijkt dat hij daarna nog enkele malen ‘administratief wordt overgeplaatst.

Zangcarrière

Bron: Het NIW van 12-09-1919. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Volgens zijn archiefkaart (Stadsarchief Amsterdam) is Joseph ‘incasseerder kerk’.
Jo Rabbie is vooral bekend als zanger. Hij is zowel solozanger (hij is bas) als koorzanger. Hij zingt in het Koor van de Grote Synagoge en het Amsterdamsche Joodsch Koor. Met het Koor van de Grote Synagoge heeft hij enkele keren opgetreden in Amsterdam Oost. Hij heeft vele malen opgetreden, meestal met genoemde koren maar ook wel alleen met begeleiding op de piano door Samuel Henri Englander (de bekende dirigent van beide koren).



Eén, misschien wel het eerste, concert met het koor van de Grote Synagoge was ter gelegenheid van de plechtige inwijding van de Hulpsynagoge Zuid. Hij trad hier op samen met onder andere Nathan Gobets, de vader van Michel Gobets. Het Koor stond toen al onder leiding van de Samuel (Sam) Englander. Joseph is ook een enkele keer als koordirigent opgetreden. Dat was in september 1930 bij de inwijding van het nieuwe hoofdgebouw van Beis Jisroeil (= Joods Ons Huis) aan de Plantage Parklaan 9. Hij leidt hier een kwartet uit het Koor van de Grote Synagoge.

Bron: Het NIW van 25-02-1927 Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Als de synagoge van Rechouwous in de Molukkenstraat in september 1926 wordt ingewijd, treedt ook hier het Koor van de Grote Synagoge op. Jo Rabbie wordt in het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW) van 8 september 1926 zowel koorlid als solozanger genoemd.
In maart 1927 treedt hij op tijdens een bijeenkomst van ‘het Sabbath-Comité’ in de Indische Buurt. Dit comité staat een zuivere naleving van de sabbath voor. Dat wil in ieder geval zeggen dat joodse winkels gesloten zijn gedurende de sabbath. Het thema van de bijeenkomst is: “Hoe behouden wij den Sabbath” en “Wat kunnen wij bereiken”. De bijeenkomst is in het Eltheto-gebouw in de Javastraat.
Samen met Sam Englander op de piano draagt Jo Rabbie enkele joodse gezangen voor.

Het gezin Rabbie in de Tweede Boerhaavestraat.

Links Joseph met dochter Esther, rechts Simcha met dochter Sara in haar armen.
Foto geplaatst met toestemming van Hans Pieterse.

Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

De familie Rabbie heeft mogelijk een band met Rechouwous. Zowel de vader van Joseph als Joseph zelf wonen niet direct in de buurt. Joël Rabbie woont in de Van Musschenbroekstraat, zijn zoon Joseph in de Tweede Boerhaavestraat. Toch is het Joël Rabbie die een witte Thoramantel schenkt aan de synagoge van Rechouwous.

De optredens van Jo Rabbie en de al eerder genoemde twee koren beperken zich niet tot Amsterdam. Regelmatig treden zij op in de provincie (in de Mediene) en zijn er radio opnames voor bijvoorbeeld de VARA. Maar ook het buitenland wordt bereikt. Soms via een radio uitzending. Het Amsterdamsche Joodsche Koor treedt bijvoorbeeld op voor de B.B.C. microfoon en in 1935 is er zelfs een optreden voor de Amerikaanse radio.

 

De aankondiging van dit laatste optreden gaat als volgt: “De omroeper, die voor de microfoon staat, krijgt een seintje. “Hallo America, here is Amsterdam calling. The famous Amsterdam Jewish Chorus under the direction of mister Englander will sing for you Aw Horachamiem" (bron: NIW 11 oktober 1935). Deze opnamen zijn bewaard gebleven en staan op de CD: Mokum, Jerusalem of the West.

Al eerder, in 1928, heeft Jo Rabbie samen met het Koor van de Grote Synagoge opgetreden in Londen. Dit concert was ter gelegenheid van een wedstrijd uitgeschreven door de Jewish Chronicle. Het wordt een succes, zij winnen er de eerste prijs (Algemeen Handelsblad van 12-06-1928)!

Bron: Algemeen Handelsblad van 12-06-1928. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Het Koor van de Grote Synagoge zal voornamelijk religieuze liederen hebben laten horen. Van het Amsterdamsche Joodsche Koor is bekend dat zij ook een ander repertoire hadden. Tijdens een optreden in de Hollandsche Schouwburg op 30 november 1938 zingen ze bijvoorbeeld: “Synagogale gezangen, Oost-Europeesche-, Joodsche en Palestijnsche volksliederen” (bron: NIW van 25-11-1938 ).

In tegenstelling tot zijn mede koorlid Michel Gobets is Jo Rabbie beide koren trouw gebleven. Hij heeft, voor zover na te gaan, geen solo optredens gehad met een ander (klassiek) programma.

De laatste jaren

Het laatst bekende optreden van Jo Rabbie is op zondag 28 juni 1942 in de synagoge aan het Jacob Obrechtplein (aankondiging in: Het Joodsche Weekblad van 26 juni 1942). Het gaat om een wijdingsdienst met een optreden van het Amsterdamsche Joodsche Koor.

Bron: Het NIW van 25-11-1938. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Misschien niet van toepassing op Jo Rabbie, maar een volgende wijdingsdienst is verplaatst naar 12 juli (ook in de synagoge Jacob Obrechtplein). Ook deze zal geen doorgang vinden. Pas op 5 september 1942 is de eerstvolgende wijdingsdienst in de genoemde synagoge. Een optreden door het Amsterdamsche Joodsche Koor wordt niet gemeld.

Bron: Het NIW van 25-11-1938. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Bron: Het Joodsche Weekblad van 26-06-1942. Door: Frits Slicht
Alle rechten voorbehouden

Wanneer het gezin Rabbie wordt overgebracht naar de Hollandsche Schouwburg en Westerbork is niet bekend. Wel bekend is dat het gezin Rabbie op 29 juni 1943 op transport gaat met als eindbestemming Sobibor. Op 2 juli 1943 worden zij bij aankomst direct vermoord: Joseph Rabbie, Simcha Rabbie-Acohen, Esther Rabbie en Sara Rabbie.

Alle rechten voorbehouden

Media bestand