2009
December
Conversie Digitaal Monument
In de eerste week van december zijn wij overgestapt op een nieuw besturingssysteem voor het monument. Een aantal zaken werkt nog niet naar behoren. Wij zullen deze problemen zo snel mogelijk laten verhelpen.
Oktober
‘Community Joods Monument’ biedt veel nieuwe mogelijkheden
Eind 2009 staat voor het Digitaal Monument een belangrijke verandering op stapel. Het monument zoals het nu is blijft bestaan, maar wordt het centrum van de ‘Community Joods Monument’. Hier krijgt de bezoeker de mogelijkheid om direct, dus zonder tussenkomst van de redactie, reacties, aanvullingen, foto’s, herinneringen en verhalen te plaatsen. Daarnaast kunnen bezoekers makkelijk met elkaar in contact komen en op elkaar reageren. Ook wordt het mogelijk om familierelaties tussen personen aan te leggen. De redactie zal in deze nieuwe opzet een meer toezichthoudende en coördinerende taak vervullen.
Het Digitaal Monument krijgt een meer actief en levendig karakter. Met deze nieuwe stap willen wij het monument tot een plek maken waar heden en verleden elkaar raken en waar verwanten en geïnteresseerden van verschillende generaties elkaar kunnen vinden. Deze vernieuwing wordt gerealiseerd dankzij financiële steun van de EU en de Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland.
Juni
Onder druk van de omstandigheden
Tijdens de oorlog maakten veel joden onder druk van de omstandigheden een einde aan hun leven. Met name bij de inval in mei 1940 en bij de aanvang van de deportaties in 1942 verkozen velen dit einde in plaats van zich over te leveren aan de bezetter. Aan de hand van door wijlen Isaac Lipschits verzameld archiefmateriaal zijn nu 75 nieuwe personen toegevoegd op het monument, die in 1942 een einde aan hun leven maakten.
Mei
Samenwerking Nationaal Comité 4 en 5 mei
In het afgelopen jaar is intensief samengewerkt met het Nationaal Comité 4 en 5 Mei. Het Comité beheert de website Oorlogsmonumenten.nl, met daarop gegevens over vrijwel alle fysieke oorlogsmonumenten in Nederland. Van 197 monumenten waarop in totaal ongeveer 2700 namen van joodse slachtoffers staan vermeld, zijn koppelingen gemaakt van de website van het Digitaal Monument naar die van het Nationaal Comité en vice versa. Met de koppeling worden verschillende manieren van gedenken aan elkaar verbonden. Voor het Monument heeft Jeff Overste zich (als vrijwilliger) met toewijding ingezet om de gegevens te verzamelen en in te voeren.
April
Laatste biografieën geschreven door Isaac Lipschits op de website
Wijlen Isaac Lipschits heeft tijdens zijn leven duizenden biografieën geschreven voor het Digitaal Monument. Het afgelopen jaar zijn de laatste 2000 daarvan geredigeerd en op het monument geplaatst door vrijwilligster Marga Pepping. Aan de hand van de biografieën zijn ook vele gezinnen gereconstrueerd en tientallen mensen op het monument toegevoegd, onder wie veel slachtoffers die zijn overleden in Tröbitz en Buchenwald.
Februari
Tientallen aanvullingen in de Begrippenlijst
De Begrippenlijst van het Digitaal Monument is aangevuld met tientallen nieuwe lemma’s. Nieuw zijn bijvoorbeeld de militair strategische begrippen als Atlantic Wall, Vesting Holland en Radio Oranje. Ook wordt een toelichting gegeven van het bombardement op Rotterdam, Loods 24, anti-joodse maatregelen, de Sobu-groep van Philips in Eindhoven en verzetsstrijder Gerrit van der Veen. Bovendien worden enkele plaatsnamen gespecificeerd, zoals Mechelen, Drancy, Natzweiler, Kosel, Ravensbrück, Vichy en Tröbitz.
Op de website worden begrippen in een tekst toegelicht door middel van een paars kadertje met een korte verklaring. Door op het begrip te klikken wordt de Begrippenlijst geopend, waar nog enige achtergrondinformatie wordt gegeven.
2008
November
Zoektocht naar herkomst plaquette
Op een boerderij in Zeewolde (Flevoland) is in een container voor grofvuil een oorlogsplaquette gevonden. De vinders zijn op internet een zoekactie begonnen naar de herkomst van deze mysterieuze gedenkplaat.
Op de plaquette staat de tekst ‘In Memoriam 1940-1945’, met daaronder twaalf namen. De meest prominente naam is P. May. Dit is zeer waarschijnlijk Siegfried Paul Daniel May de directeur van de bank Lippmann, Rosenthal & Co aan de Nieuwe Spiegelstraat in Amsterdam (niet te verwarren met de Duitse roofbank Liro aan de Sarphatistraat).
Aanvullende informatie is van harte welkom.
Oktober
Een goed en zoet nieuw jaar!
Op 1 oktober jongst leden is het nieuwe joodse jaar ingegaan. Volgens de joodse jaartelling leven we nu in het jaar 5769. Het is een joodse traditie om elkaar een 'goed en zoet nieuw jaar' te wensen. ‘Zoet’ staat voor een jaar vol vreugdevolle momenten en wordt gesymboliseerd door het eten van een appeltje met honing. Via deze weg wenst de redactie van het Digitaal Monument alle bezoekers van de website een jaar vol simches (vreugde) toe.
September
‘Joods’ interieur gevonden
Begin september verscheen in de media het bericht dat een ‘joods’ interieur was ontdekt in de J.J. Viottastraat in Amsterdam. Met behulp van het Digitaal Monument kon snel worden achterhaald dat de woning de familie Korijn toebehoorde. Lodewijk Korijn had de Disconto- en Effectenbank van zijn vader overgenomen. Tevens richtte hij een eigen effectenkantoor op aan het Damrak, dat vanaf 1930 de naam NV Bankvereniging Lodewijk Korijn droeg.
In het begin van de oorlog zijn Lodewijk Korijn en zijn inwonende schoonvader, Abraham van den Berg, op natuurlijke wijze overleden. Zijn echtgenote en drie dochters zijn gedeporteerd en in verschillende concentratiekampen omgebracht.
De woning in de J.J. Viottastraat geeft een kijkje in het leven van een welgestelde joodse familie aan de vooravond van de deportaties. De huidige eigenaren van het pand zijn voornemens het interieur in Amsterdamse Schoolstijl te behouden en het eventueel een (joods-)culturele bestemming te geven.
Juni
Laatste wens Lipschits in vervulling
Het was een grote wens van Ies Lipschits, geestelijk vader van het Digitaal Monument, om biografische aanvullingen te schrijven voor zijn eigen familie. Lipschits heeft in de afgelopen jaren meer dan 7000 biografieën geschreven voor het Monument. Toch bleef het moeilijk om over zijn eigen familie te schrijven. Kort voor zijn overlijden heeft hij dat toch gedaan. Deze teksten staan nu, samen met foto’s en fragmenten uit zijn boek ‘Onbestelbaar’, op de website. Vanaf de pagina van Gezin Sander Lipschits zijn de aanvullingen bij alle familieleden te bekijken.
Mei
Initiatiefnemer Digitaal Monument overleden
Op 24 mei 2008 is in zijn woonplaats Groningen prof. dr. Isaac (Ies) Lipschits overleden. Lipschits was de initiatiefnemer van het Digitaal Monument. Na zijn emeritaat als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft Lipschits veel onderzoek gedaan naar de nalatenschappen van slachtoffers van de Sjoa. Het vele ongepubliceerde archiefmateriaal dat hij vond vormde de basis van het Monument. Voor de website schreef Lipschits meer dan 7000 biografische aanvullingen. Hij zag dit als de voltooiing van zijn levenswerk. Wij zijn Lipschits bijzonder dankbaar voor dit bijzondere project dat de generaties met elkaar verbindt.
Reacties op de documentaire
De reacties op de documentaire (Kruispunt, 4 mei) waren overweldigend. Gewoonlijk komen op de redactie van het Ditaal Monument dagelijks ongeveer 10 berichten binnen. Rond de herdenking van 4 en 5 mei loopt dat jaarlijks op tot 50 berichten. Dit jaar zijn op 5 mei, de dag na de uitzending, 180 berichten ontvangen. De reacties waren enthousiast en erg informatief.
April
Uitzending Kruispunt
Op 4 mei a.s. brengt de KRO/RKK in het programma Kruispunt (23.15 uur) een uitgebreide reportage over het Digitaal Monument. Hierin komt onder andere de initiatiefnemer Ies Lipschits aan het woord. De coördinator van het Monument, Daniël Metz, geeft vervolgens een uitleg van de website. Ook is er een interview met een bezoeker van de website die materiaal heeft aangeleverd over het Gezin Berklou-Lopes Dias. Hij heeft een fotoalbum en vele aantekeningen geschonken aan het Joods Historisch Museum. Ido Abram (Stichting Leren) vertelt over een educatief programma dat hij heeft ontwikkeld, waarbij het Digitaal Monument als uitgangspunt wordt genomen.
Na 4 mei 2008 kan de documentaire bekeken worden op de website van Kruispunt.
Maart
FAQ op de website
Aan de website is de functie FAQ (Frequently Asked Questions), ofwel ‘Veel gestelde vragen’ toegevoegd. Hierin wordt in het kort een toelichting gegeven van de doelstelling en werkwijze van het Digitaal Monument. Vanuit de FAQ wordt doorverwezen naar pagina’s op de website waar meer informatie over een bepaald onderwerp is te vinden.
Januari
K addiesj en El malé rachamiem
Het kaddiesj is een gebed dat traditioneel wordt gezegd na het overlijden van een persoon of op diens jaartijddag. Om bezoekers van de Digitaal Monument in de gelegenheid te stellen het gebed op te zeggen is de tekst (met een transcriptie) sinds kort op de website geplaatst. Ook de tekst van het El malé rachamiem staat op de website. Dit gebed is speciaal ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de sjoa. Beide gebeden en een toelichting zijn te vinden in de Begrippenlijst. Een link naar het Kaddiesj staat bovendien op de pagina 'Zoekresultaten'.
Nieuw thema-artikel ‘Zionisme en hachsjara’
Het Monument is aangevuld met een nieuw thema-artikel over het zionisme. De beweging die een joodse staat wilde stichten in het toenmalige Palestina had in Nederland aanvankelijk weinig aanhangers. Met het toenemende antisemitisme van nazi-Duitsland groeide echter het verlangen om Europa te verlaten. Vooral jongeren waren bereid om als pioniers naar Palestina te vertrekken. Als eerste zou het woestijnachtige land ontgonnen moeten worden. Om de pioniers hierop voor te bereiden werden in Nederland verschillende opleidingscentra opgericht. Lees verder het thema-artikel Zionisme en hachsjara.
2007
November
Formele overdracht aan het JHM
Op 23 oktober 2007 is het Digitaal Monument formeel overgedragen aan het Joods Historisch Museum. Het bestuur van de stichting die de gehele oprichtingsfase van het Monument heeft begeleid, heeft tijdens een feestelijke receptie in het JHM haar taken overgedragen. Feitelijk zal er niet veel veranderen in de werkwijze van het Monument. Wel zullen de faciliteiten, de knowhow en de collectie van het museum verder worden geïntegreerd met het Monument. Daarnaast zal het Monument een meer zichtbare plaats krijgen binnen de publieksfunctie van het museum.
Juli
Meer zoekfuncties
De zoekfunctie op het Monument is uitgebreid met zoeken op adres en op woonplaats. Daarnaast wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen namen met en zonder trema, of accent. Hierdoor zult u sneller vinden wat u zoekt.
De 'Toelichting' overzichtelijker
De inhoud van de Toelichting op het Monument is vernieuwd en de opmaak is overzichtelijker gemaakt. Al deze aanpassingen zijn gedaan om het voor u prettiger te maken het Monument te raadplegen, en voor ons om efficiënter te kunnen werken.
Januari
Eigen rubriek in tijdschrift Misjpoge
Het Digitaal Monument heeft vanaf januari 2007 een eigen rubriek in het tijdschrift Misjpoge, verenigingsblad van de Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie (NKvJG). In de rubriek 'Monumentjes' worden bijzondere bronnen en opmerkelijke constateringen uitgelicht. Het eerste artikel in de rubriek is gewijd aan het gedenkboek Partij verloren, samengesteld en uitgegeven in 1947 door de Nederlandse Schaakbond. Hierin staan 240 korte beschrijvingen van schakers die tijdens de bezetting zijn omgekomen. Voor meer informatie over Misjpoge kunt u kijken op de website van de NKvJG.
2006
November
Lezing
Op zondag 26 november zal Daniël Metz, coördinator van het Digitaal Monument, een lezing geven voor de Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie over de achtergronden en ontwikkelingen van het Monument. Ook de mogelijkheden en beperkingen voor genealogisch onderzoek zullen aan bod komen. De lezing wordt gehouden in Amsterdam. Voor inlichtingen en aanmelding kunt u contact opnemen met de NKJG: info@nljewgen.org
Oktober
Verwerkingssnelheid
De verwerking van correcties en aanvullingen van bezoekers van de website vordert gestaag. De redactie verwerkt ongeveer 500 emailberichten per maand. Tegelijk worden per maand 300 nieuwe berichten ontvangen, bovenop de zeer vele berichten die nog op verwerking wachten. Op dit moment wordt gewerkt aan technische aanpassingen om nog sneller te kunnen werken. Het is de bedoeling om op termijn nieuwe emailberichten direct te verwerken.
Meer biografische informatie
Er is een verandering te constateren in de informatie die door bezoekers van de website wordt aangeleverd. In het eerste jaar dat het Monument online was werden voornamelijk correcties op persoonsgegevens en gezinsrelaties gemeld. In het tweede jaar lijkt de nadruk meer te liggen op herinneringen en biografische aantekeningen. Inmiddels zijn vele honderden biografieën aan het website toegevoegd.
Mei
Brief aan alle inzenders van het Monument
De onderstaande brief is begin mei gestuurd aan iedereen die informatie heeft gestuurd aan het Digitaal Monument.
Geachte heer, mevrouw,
In het afgelopen jaar heeft u één of meerdere berichten gestuurd aan het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland. De belofte om binnen enkele maanden antwoord op uw reactie te geven, hebben wij helaas niet kunnen waarmaken. Met dit bericht willen wij u graag op de hoogte brengen van de recente ontwikkelingen.
Sinds de lancering van het Digitaal Monument een jaar geleden is er veel gebeurd. Dat het Monument veel mensen aanspreekt, is gebleken uit het grote aantal reacties. Het afgelopen jaar zijn er ongeveer 9.000 correcties en aanvullingen binnengekomen. Aan de verwerking daarvan is hard gewerkt. Ruim 3.000 aanpassingen zijn nu op de website doorgevoerd. Daarbij is prioriteit gegeven aan het herstellen van familierelaties en het corrigeren van persoonsgegevens. Verder zijn vele foto‘s en biografische aanvullingen aan de website toegevoegd, alsmede honderden marktkaarten uit het Gemeentearchief Amsterdam.
Een zorgvuldige afhandeling van de reacties vergt veel tijd. Wij streven ernaar de resterende 6.000 het komende jaar op de site te verwerken. Het is niet mogelijk om met elke inzender correspondentie aan te gaan. Wel is het onze bedoeling u op de hoogte te houden van de verwerking van uw gegevens.
Een belangrijke verandering is dat het Digitaal Monument wordt ondergebracht bij het Joods Historisch Museum. Bij de toekomstige ontwikkeling van het Digitaal Monument zal gebruik gemaakt worden van de collecties en de expertise van het Joods Historisch Museum. De publieksfunctie van het museum biedt geïnteresseerden de mogelijkheid om ter plaatse documenten en naslagwerken in te zien. Mocht u een goede bestemming zoeken voor de documenten en foto‘s die u opstuurt voor plaatsing op het Monument, dan zou het museum deze graag als schenking opnemen in de collectie. Indien u van deze mogelijkheid gebruik zou willen maken, kunt u een afspraak maken met een van de medewerkers van het Digitaal Monument of van de Mediatheek van het Joods Historisch Museum.
Wij hopen samen met u het doel van het Monument ’de herinnering levend te houden aan alle mannen, vrouwen en kinderen die tijdens de Duitse bezetting als joden zijn vervolgd en die de sjoa niet hebben overleefd‘ steeds meer vorm te geven. Uw correcties en aanvullingen worden bijzonder op prijs gesteld.