Addition

Korte biografie Frits Elzas

Frits Elzas was een Joodse zakenman en vice-voorzitter van de Joodse Raad in Utrecht. Hij woonde tot 1943 in een appartement aan de Maliebaan 92 in Utrecht. Later, Elzas was toen al gedeporteerd, trok de Abwehr in het pand, de contraspionagedienst van de Wehrmacht.

Frits Elzas werd in 1914 geboren in Winterswijk. Hij was de zoon van Sarah Vogelstein en Herman Leendert Elzas. Frits had een oudere broer die Julius heette. Julius Elzas (1907 - 1996) zou de oorlog overleven en was een bekende Zionist.

Vader Herman en zijn oom Henri hadden onder de firmanaam J. Elzas een handel in leer en huiden. Zij verplaatsen rond 1900 hun zaken van Winterswijk naar Utrecht. Daar vestigden zij zich aan de Plompetorengracht.
In 1937, hij was toen 23 jaar, werd Frits Elzas gemachtigde voor de N.V. Ledermaatschappij, voorheen J. Elzas. Het bedrijf was op dat moment uitgegroeid tot een groothandel voor winkeliers, schoen-, tassen- en zadelmakers in de wijde regio. De zaken liepen uitstekend en daarom kon Frits zich het luxe appartement in het mooie pand aan de prachtige Maliebaan veroorloven.
Dat veranderde met de Duitse bezetting. Vanaf oktober 1940 mocht je als Jood geen eigen zaak meer hebben. Frits wilde wel iets blijven doen en werd daarom ondervoorzitter van de Utrechtse afdeling van de Joodse Raad. Achteraf bezien was de Joodse Raad een onderdeel van het verschrikkelijke plan om de Joden uit de samenleving te verwijderen, maar toen Frits aantrad als ondervoorzitter kon hij dat nog niet overzien.
Ook zijn vader Herman werkte voor de Joodse Raad. Door hun werkzaamheden kregen ze vrijstelling van deportatie.
Door zijn werkzaamheden voor de Joodse Raad kwam Frits ook in contact met de jodenjager Jan Smorenburg. Deze man had persoonlijk niets tegen Joden, maar was corrupt en deed alles voor geld. Met enige regelmaat kon Frits met hem meerijden naar Amsterdam. Ze hadden dan soms 'zakelijke gesprekken'. Frits bood hem af en toe geld zodat hij een oogje dichtkneep. Zo konden er een aantal rijke Joden onderduiken.

Uiteindelijk bleek de vrijstelling van deportatie slechts uitstel. Op 29 augustus 1944 werd Frits Elzas naar Westerbork gebracht. Enkele dagen later, op 4 september, volgde deportatie naar Theresiënstad. Het betrof transport 101,. Een trein met 45 wagons. Frits was een van de 2.087 mensen. Theresiënstad was slechts een doorvoerkamp. Drie weken later kwam hij aan in Auschwitz.

Een exacte overlijdensdatum is niet bekend. Frits overleed in december 1944 in Tsjechowitz. Frits Elzas werd 30 jaar.

In 2016 was hij een van de personen die werd vertolkt in de zesdelige serie 'de Maliebaanmonoloog' van theatergroep Aluin. Deze serie werd geïnspireerd op het boek Aan de Maliebaan van Ad van Liempt. Bovenstaande verhaal is deels op de Maliebaanmonoloog van Frits Elzas gebaseerd. Hij werd gespeeld door acteur Boris van Bommel. Onder regie van Victorine Plante en met teksten van Erik Snel. De aflevering werd uitgezonden bij de NOS op woensdag 4 mei 2016