Herman Weijel is in 1886 geboren als zoon van slager Carel Weijel en Lena Dormits. Zijn moeder overlijdt in 1889; Herman is dan pas twee jaar oud. Zijn vader hertrouwt een jaar later met Catharina de Jong. Herman heeft drie zussen en twee broers; zijn broer Jacob overlijdt in 1906. Zijn stiefmoeder overlijdt in 1930 en vijf jaar later overlijdt zijn vader. De overige gezinsleden worden tijdens de Holocaust in Auschwitz en Sobibor omgebracht.
Herman groeit op in zijn geboortestad Zutphen.
In zijn vroege jeugd woont Herman aan de Laarstraat D 139. Het gezin verhuist tussen 1888 en 1890 naar Barlheze B 252, maar keert rond 1893 weer terug naar de Laarstraat, ditmaal op nummer D 193 (later omgenummerd naar huisnummer 460).
Herman wordt in 1905 opgeroepen voor de militaire keuring. In het register staat dat hij 1 meter 89 lang is en als ‘lichamelijk gebrek’ wordt zijn zwakke borst genoemd.
Hij trouwt op 19 januari 1910 in Arnhem met de 26-jarige Naatje Salomons, die in Arnhem woont. Herman is dan 23 jaar en werkt als veehandelaar. Het echtpaar vestigt zich aan de Dieserstraat 8, Zutphen. Opvallend is dat Naatje pas drie maanden later officieel in het bevolkingsregister ingeschreven wordt en in de krant als ‘nieuw ingekomen’ wordt vermeld.
Herman en Naatje krijgen vijf kinderen: hun eerste dochter, Lena, wordt op 31 oktober 1910 geboren. Twee jaar later (18 juli 1912) volgt hun eerste zoon, Liepman. Beide kinderen zijn aan de Dieserstraat geboren. Als het gezin aan de Zaadmarkt 83 woont, wordt op 20 december 1913 hun tweede dochter (Eva) geboren; vijf jaar volgt hun tweede zoon, Carel (29 oktober 1918). In de jaren tussen de geboorte van Eva en Carel wordt Herman afwisselend ‘veehandelaar’ en ‘runderslager’ genoemd. Het gezin wordt ruim tien jaar later (10 november 1928) compleet met de geboorte van hun derde zoon, Jacob.
In augustus 1918 adverteert Herman met de slogan: “Geen vleeschnood, alle dagen vers verkrijgbaar: 1e kwaliteit soep- en braadkippen”. Dit gebeurt aan het eind van de Eerste Wereldoorlog, een periode waarin ook Nederland te maken heeft met voedseltekorten. Niet lang daarna verhuist het gezin naar Houtmarkt 78, waar tevens de slagerij wordt gevestigd. De Zaadmarkt en Houtmarkt lopen in elkaar over en bevinden zich in het centrum van de stad.
Een jaar later plaatst Herman advertenties in lokale kranten, waarin hij vlees aanbiedt dat op de bon verkrijgbaar is. Hij verkoopt onder andere contrefilet (lendestuk), biefstuk en chateaubriand voor fl. 2,20 (circa € 1,-) per kilo. Rundvlees kost 70 cent (circa € 0,35) per kilo. In de krant wordt de naam van zijn slagerij vermeld als ‘De Concurrent’. Herman gebruikt in zijn advertenties regelmatig de slogan “Het stoepje op”, wat waarschijnlijk verwijst naar de entree van zijn winkel. Op een dag kondigt hij aan dat (op zaterdag) drie extra dikke koeien verkocht zullen worden. In oktober 1921 speelt Herman in op de dalende rundvleesprijzen; in een advertentie kondigt hij aan dat hij de kiloprijs met 10 cent (circa € 0,05) verlaagt.
Wanneer koningin Wilhelmina in 1922 haar vijfentwintigjarig regeringsjubileum nadert, komen de bewoners van de Houtmarkt, Zaadmarkt en Groenmarkt samen voor overleg. Er wordt een buurtcomité opgericht, waarin Herman als commissielid zitting neemt.
Herman en Naatje vieren in de zomer van 1922 hun 12½-jarig huwelijk. Voorafgaand aan het feest plaatsen hun kinderen een familiebericht, waarin ze hun wens uitspreken “dat God hun ouders nog vele jaren bij hen zal laten zijn”. Het feest wordt zondag 23 juli in een zaaltje gevierd. Twee weken na het feest plaatsen Herman en Naatje een bedankbericht in de krant, waarin ze hun familie en vrienden danken voor hun aanwezigheid. Daarbij noemen ze in het bijzonder zijn oom Philip Weijel en hun vriend Samuel Noach (1882-1942).
Aan de Houtmarkt 78, het zakelijke en woonadres van het gezin Weijel-Salomons, wordt in de zomer van 1927 een viswinkel geopend. In een krantenadvertentie wordt de zaak toegeschreven aan Naatje: "Beleefd tot een bezoek uitgenodigd, aanbevelend N. Weijel-Salomons - Houtmarkt 78." Als voorlopig telefoonnummer wordt 570 vermeld.
Het gezin Weijel-Salomons verhuist op 11 juli 1929 naar de Stationsstraat 45 in Apeldoorn.
Bronnen: Noord-Hollands Archief, Erfgoedcentrum Zutphen, Afdeling ‘Naam & Gezicht’ van het herinneringscentrum Kamp Westerbork, CODA Archief Apeldoorn, Digitaal Joods Monument, Erica adresboek van Apeldoorn, het Gelders Archief, ITS Archiv Bad Arolsen (International Tracing Service), het boek ‘In Memoriam’ door Guus Luijters, Yad Vashem, het Nationaal Archief en Delpher (gedigitaliseerde Nederlandse historische kranten).
26 februari 2025
