Verhaal

Wie was Claus Kaufmann?

Nadere gegevens op de persoonskaart van Claus Kaufmann

Door: Gerrit

Claus Kaufmann verbleef enige tijd in Andijk, nabij Enkhuizen. Aan het randje van het IJsselmeer dat slechts een paar honderd meter van het huis waar hij woonde, verwijderd was. Hoe komt het dat een jongeman als Claus in Andijk terecht is gekomen? Deze en andere vragen leidden ertoe dat hier en daar informatie wordt gevonden over de 21-jarige man die uiteindelijk naar Auschwitz werd gedeporteerd en daar werd vermoord...

Fragment persoonskaart Bevolkingsregister Amsterdam

Op de persoonskaart is met de hand geschreven (1) dat Claus Kaufmann op 3 april 1922 is geboren in Geldern (Dld) en in de "...omg(eving) van Oświęcim" (Auschwitz) is overleden op 31 maart 1944., slechts twee dagen voor zijn 22ste verjaardag. (Akte A82 Fol 96 - Internationale Rode Kruis - IRK). Claus woonde samen met zijn familie aan de Hartstraße 2 in Geldern.

  1. Nadere informatie leert dat direct na de Tweede Wereldoorlog archiefkaarten zijn gemaakt voor alle mensen die in de oorlog waren omgekomen en waarvan geen gegevens over hun overlijden bekend waren. Het IRK heeft in de volgende jaren lijsten opgesteld van alle in de concentratiekampen vermoorde mensen. Op de al aangemaakte archiefkaarten zijn toen met de hand (1) alsnog de gegevens van die lijsten overgenomen, zodat zo nauwkeurig mogelijk bekend is waar en wanneer iemand is gestorven. Op de persoonskaart staat een grote letter R, van Reconstructie.

Claus Kaufmann was geen onderduiker, maar een vluchteling, die op 28 augustus 1937 vanuit het Duitse Essen naar Nederland vluchtte en zich op 23 september 1937 in Den Haag vestigde aan de Bazarstraat 25, aldus de persoonskaart van de Gemeente Amsterdam.

Drie jaar later, op 23 september 1940, vestigde Claus zich in Andijk aan de Middenweg 27.

Claus Kaufmann krijgt op 14 augustus 1941 een persoonsbewijs uitgereikt door de Gemeente Andijk. (zie foto)

Op 10 april 1942 vertrekt Claus Kaufmann naar Amsterdam-Zuid, naar de Volkerakstraat 2 ''' - een buurt waar veel Joden woonden. Daarbij staat met de hand geschreven de naam van ene "I. Jacobsohn" - Waarom dit is gebeurd is niet bekend. Is dit de bewoner? Is dit een relatie van Claus? Wat was de reden van zijn vertrek uit het relatief rustige IJsselmeerdorp naar het drukke Amsterdam waar de Duitsers volop aanwezig waren?

Joden in West-Friesland moesten begin april 1942 een gele Jodenster dragen en een persoonsbewijs bij zich dragen. Niet lang daarna kregen Joden in West-Friesland het bevel naar Amsterdam af te reizen. Zogenaamd voor de Arbeitseinsatz.

Bij 'beroep' staat een vraagteken. Uit andere documenten weten we dat hij te boek stond als machinebankwerker.

Volgens de persoonskaart heette zijn vader Alfred Kaufmann en zijn moeder Ella Kaufmann-Mayen / Mayer. Uit overige informatiebronnen kunnen we een aantal ontbrekende gegevens invullen. Aan de hand van deze gegevens hebben zijn huisadres in het Duitse Geldern kunnen achterhalen het het gezin kunnen samenstellen waar hij vandaan kwam.

Claus Kaufmann is op 26 augustus 1943 naar het doorgangskamp Westerbork afgevoerd, van waaruit hij op 31 augustus 1943 naar Auschwitz werd gedeporteerd.

Door de jaren heen komt er steeds meer informatie vrij over de vervolgde Joden zoals Claus Kaufmann. Daarom is het raadzaam om deze site regelmatig te bezoeken.

w.g. G. van Keulen