Biografie

Het lot van Hijman Waas.

Hijman Waas was de oudste van de tweeling die op 1 Maart 1920 geboren werd in het gezin van Salomon Waas en Debora Delden. Zijn broertje Jacob kwam vlak daarna ter wereld. Hijman had nog een oudere broer Lion, die in 1918 was geboren.

De familie Waas vertrok in September 1928 naar Antwerpen, waar vader Salomon werk gevonden had als diamantslijper en zij woonden in Antwerpen en in Deurne. Half April 1930 kwamen zij weer terug in Amsterdam waar de familie inwoning kreeg bij Mozes Dingsdag en zijn vrouw Alida Delden. Mozes was de zwager van Hijman’s moeder Debora Delden.

Een maand later verhuisde het gezin Waas naar de Ruyschstraat 75 III en in April 1935 naar een bovenhuis in de Grensstraat 9. In 1937 volgde nog een verhuizing naar de Tilanusstraat 69 III in Amsterdam-Oost en in 1941 naar huisnummer 71 I.

Na zijn terugkeer uit Belgie was Hijman Waas werkzaam als fietsknecht in Amsterdam en later was hij koopman in manufacturen. Op 2 Juli 1941 trouwde Hijman in Amsterdam met Selien Koperberg, die daar op 11 September 1921 was geboren als dochter van Philip Koperberg en Mietje Prins. Zij was naaister.

Haar vader heeft de Holocaust door onderduik overleefd en overleed in 1955; haar moeder werd echter al op 7 Augustus 1942 gedeporteerd vanuit Westerbork naar Auschwitz en bij aankomst op 10 Augustus 1942 direct in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau vermoord.

Hijman en Selien kregen samen een zoon, Paul, die op 24 Januari 1943 in Amsterdam werd geboren. Zijn vrouw en zoon hebben de Sjoa overleefd. In  Augustus 1946 is Selien hertrouwd en met haar echtgenoot en zoon in 1954 naar Sydney geëmigreerd.

Hijman heeft de geboorte van zijn zoon niet kunnen meemaken. Vermoedelijk al in de 2e helft van 1942 is hij in Mauthausen terecht gekomen, maar het is onbekend wanneer en van waar hij werd gedeporteerd. De weinige aantekeningen op zijn registratiekaart van de Joodse Raad tonen alleen aan dat Hijman Waas op 15 Januari 1943 in het concentratiekamp Mauthausen zou zijn overleden “ten gevolge van een “Harnvergiftung” – een niervergiftiging, ook wel uremie genoemd”, waartoe op 13 Januari 1943 zijn Todfallsaufnahme, – zijn overlijdensakte in Mauthausen is opgesteld met vermelding "overleden 15 Januari 1943".

Echter op 21 Februari 1946 is er, bij beschikking van de Arrondissementsrechtbank van Amsterdam van 31 Januari 1946 officiëel vastgesteld, dat Hijman Waas “Eind December 1942” in Mauthausen is overleden. Op het Joods Monument worden alléén overlijdensdata vermeld conform officiële Nederlandse overlijdensaktes. Vermeld is derhalve: overleden "December 1942".

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Salomon Waas en Philip Koperberg, archiefkaarten van Hijman Waas en Selien Koperberg; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Hijman Waas en Selien Waas-Koperberg; website ITS Arolson, overlijdensakte/Todfallsaufnahme uit Mauthausen van Hijman Waas en de akte van overlijden nr. 591 d.d. 21 Februari 1946, jaar 1946-register 2-folio 99verso uit Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden