Verhaal

Het Vacantie-Kinderfeest

Verhaal verteld / geschreven door Isaac Santcroos. Bron: De Joodsche Prins van 22 augustus 1912, blz. 47

Door: Frits Slicht

De ondertitel van dit artikel luidt: "Blijspel in twee bedrijven". Het is geen toneelstuk, maar ‘een blijde realiteit’ die in het artikel wordt geschetst. Het artikel is bij hoge uitzondering voorzien van de naam van de auteur: Isaac Santcroos Dlzn (1894-1945).

Het Vacantie Kinderfeest in: De Joodsche Prins van 22 augustus 1912 (IISG).

Foto: Bernard Jacobs

Het artikel is een verslag van een uitstapje. Maar het is niet zomaar een uitstapje. Het gaat hier om wel 700 Israëlitische kinderen uit het 'Amsterdamsche Ghetto'. Voor deze kinderen is een dag in het bos, op de hei, in de duinen of aan het strand iets om naar uit te kijken. Later blijkt ook dat de kinderen naar verschillende plekken zouden gaan. Voor deze stadskinderen zijn het bijna onbereikbare plekken. 700 Kinderen verzamelden zich zo rond een uur of half zeven op de N.Z. Voorburgwal. Vanaf deze plek vertrok een kleurige stoet onder de tonen van muziek (of er een muziekkorps meeliep, wordt door de schrijver niet genoemd) richting het Centraal Station. Voor de kinderen, maar ook voor hun ouders, was het een belevenis. Zo verteld de heer Santcroos dat hij werd aangesproken door een moeder. Zij vertelde dat haar zoontje van acht al enige dagen onrustig was en haar die zelfde ochtend al om half drie had gewekt omdat hij dacht dat het al wel tijd was om te vertrekken. En zo waren er meer die de nacht niet goed geslapen hadden van de spanning.

 

Het Vacantie Kinderfeest in: De Joodsche Prins van 22 augustus 1912 (IISG).

Foto: A.M.F. Sieverdink.

Het was een hele optocht. Niet alleen de kinderen en hun begeleiders, maar ook vele belangstellende volgden de stoet. De heer Santcroos mag mee met een van de groepen. Zijn groep zou naar Zeist gaan, de anderen naar Zandvoort en Hilversum. Alleen de treinreis was al een bijzonderheid. Wie van deze kinderen had al eerder in een trein gezeten? Niemand, alles was nieuw voor deze kinderen uit het Amsterdamse Ghetto (in de woorden van Santcroos). Wat was er niet allemaal te zien vanuit de trein? Weilanden met koeien, bloeiende heidevelden, dichtbegroeide bossen. Plotseling waren er ook heuvels. Gewend aan hun stedelijke omgeving, werd het voor de kinderen steeds avontuurlijker. Zo rond een uur of half tien bereikte de trein Zeist. Daar werd natuurlijk eerste gekeken of er niemand was kwijtgeraakt.

 

Daarna vertrokken de kinderen naar het 'bekende pension Gompers' van de heer I.N. Kleerekoper. In optocht ging het naar 'het Mooie Laantje' waar, eenmaal aangekomen, de eigenaar met zijn familie en al het personeel de kinderen al stond op te wachten. Op de helder gedekte tafels stond voor elk kind een glas meld en een paar broodjes gereed. De ene met kaas, de andere met koek. het was een groot feest voor deze kinderen. Het enthousiasme was dan goed hoorbaar. Na dit heerlijke ontbijt, vertrokken de kinderen in vijf groepen naar de bossen in de omgeving. Nu ook is dat de schrijver hulde brengt aan de onderwijzers en onderwijzeressen die mee zijn en met hun liefde voor 'de arme geloofsgenootjes' deze dag tot een onvergetelijke weten te maken. 

Bron: het NIW van 11 augustus 1911 (via Delpher).

Dit schreef het NIW van 19-05-1911 over het pension:

Pension Gompers, Mooie Laantje 3 en 4, Zeist.

De tegenwoordige ondernemer van bovengenoemd pension, de heer I.N. Kleerekoper, mag zich steeds meer en meer verheugen in de belangstelling van het reizend publiek. Dat dit door bovenvermelden heer gewaardeerd wordt, bewijst wel de talrijke verbeteringen, die ook dit jaar weder aan deze inrichting ten koste zijn gelegd. Daar pension Gompers het eenige koosjere restaurant is daar ter plaatse, is het van groot belang voor het reizend publiek, zoo vroegtijdig mogelijk van een en ander op de hoogte te stellen. Een groot voordeel is, dat zich in het pension ook een synagoge bevindt. Den ijverigen ondernemer ook In zijn gerestaureerde inrichting van harte succes.” 

(Aanvulling: Ondanks bovenstaand artikel en andere verwijzingen naar de prachtige ligging en de zeer goede verzorging wordt dit Pension in januari 1914 ter overname aangeboden. De reden is: ‘wegens dubbele zaken’. Mogelijk gaat het om een zaak in Rotterdam, aan de Goudschesingel 230a. Het gaat om een Hotel – Pension en restaurant onder de naam van Kleerekoper. Waarom denk ik dit? Omdat in de advertentie hetzelfde logo wordt gebruikt, zie de afbeeldingen.)   

Bron: het NIW van 15 januari 1915 (via Delpher).

Daarna kregen de kinderen ook nog eens een warme maaltijd aangeboden om vervolgens opnieuw een feestelijke wandeling in de natuur te maken. Groot was hun vreugde toen het tijd werd voor het drinken van de traditionele limonade. Zo rond een uur of vijf was de tijd van 'verzamelen' aangebroken en werd de laatste maaltijd van het uitstapje genuttigd. Daarna ging het, onder voortdurend gezang, in een grote optocht richting station Zeist. Eenmaal in Amsterdam aangekomen, was het een drukte van belang. Via de verlichte stationstunnel stroomde de grote stroom kinderen het stationsplein op. Daar werd nog maar eens luid verkondigd dat 'het Vacantie-Kinderfeest' nooit verloren zou gaan.

De grote inspirator van het Vacantie Kinderfeest, de heer W. Ploeger.

Bron: De Joodsche Prins van 22 augustus 1912 (IISG).

Tot slot: een eerbetoon aan de man die dit allemaal mogelijk heeft gemaakt. Het gaat om de in het Amsterdamse Ghetto bekende onderwijzer W. Ploeger. Hij is al enige jaren werkzaam aan de openbare school in de Valkenburgerstraat. Met al zijn inzet heeft hij dit grote feest mogelijk gemaakt. Het is de schrijver gelukt om hem kort te spreken. De heer Ploeger vertelde over de enorme kosten die een dergelijk uitstapje voor een dergelijke grote groep kinderen met zich meebracht. Gelukkig heeft hij een 'sympathieke medewerking' van de commissie. Helaas is het onbekend waar en om wie het hier om gaat. Ploeger betreurt het overigens dat er ook nog wel tegenwerking is tegen zijn initiatief. Gelukkig neemt de weerstand tegen dit soort uitstapjes wel af. Maar, zo eindigt de heer Ploeger, er zijn nog heel veel meer kinderen die gezien hun behoeftige achtergrond in aanmerking komen voor dit grote kinderfeest. Maar het ontbreekt hem en zijn commissie aan de nodige contacten om nog meer kinderen te alten deelnemen.

Dit artikel is dan ook mede bedoeld ter aansporing om de commissie te 'voorzien' van flinke financiële bijdragen en haar in dit zo edel streven te steunen.

Hieronder een fot van de schrijver van dit artikel: Isaac Santcroos.

Afbeelding van Isaac Santcroos, de schrijver van dit artikel.

Bron: De Vrijdagavond; joodsch weekblad jrg 4, 1927, no 24, 09-09-1927.

 

Media bestand