Verhaal

Gezin Jacob Mozes Lezer

In het najaar van 1921 verhuisden Jacob Lezer en Leentje Salomons met hun gezin van Rolderstraat 45 naar Rolderstraat 14 in Assen. Ze begonnen daar een koosjere slagerij. Naast de hier vermelde kinderen hadden ze nog een dochter Frouwke en, sinds 21 juli 1942, een schoonzoon Hans Daniel Stoppelman.

Tot de eerste oorlogsjaren kon er bij Lezer ritueel geslacht vlees worden besteld. Regelmatig had hij ook bestellingen van buiten Assen. In Assen gelegerde joodse militairen konden tegen betaling bij de familie Lezer voor een koosjere maaltijd aanschuiven. Ook bij joodse bezoekers van de stad was de weg naar de Rolderstraat bekend. Ter herkenning hing bij de winkeldeur een bordje met de letters ROR: Ritueel eten Op Reis. Om gasten goed te kunnen bedienen was de kelder van de familie Lezer altijd goed gevuld met kip, soep, jus, groenten en een hele rij weckflessen.

Ook werden er regelmatig bestellingen bezorgd bij klanten buiten de stad. Daaronder was ook het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Aanvankelijk mochten de Duitse joden met een pasje het kamp wel eens uit. Sommigen van hen kwamen bij de familie Lezer thuis en aten dan mee.

Zoon Mozes (Moos) Lezer werkte in de winkel van zijn ouders. Elders kon hij blijkbaar zijn draai niet vinden. Een baantje in de buurt van Zwolle bleek geen succes. In een mum van tijd was hij terug in de Rolderstraat.

Behalve de eigen kinderen woonden er in huize Leezer met enige regelmaat één of meer pleegkinderen. Leentje Salomons hield van kinderen en over kinderen in nood ontfermde ze zich ogenblikkelijk.

Toen het tijdens de oorlog verboden werd om ritueel te slachten begon Leentje Salomons samen met een andere vrouw in de voorkamer van de Rolderstraat 14 een kruidenierswinkel. Aan de straatkant werd een extra deur gemaakt zodat de twee dames de kruidenierswaren konden verkopen. Leentje Salomons was ook verantwoordelijk voor de Mikwe, het joods vrouwenbad achter de synagoge.
M. Hiemink, Assen Auschwitz Assen : oorlogsherinneringen van Netty Lezer uit de Rolderstraat in Assen (Zuidwolde 2006)

Van dit gezin is ook een JOKOS-dossier (nummer 33797) aanwezig op het Gemeentearchief van Amsterdam. Voor inzage is toestemming nodig van de stichting Joods Maatschappelijk Werk.


Dit gezin wordt herdacht op een gedenkteken in Assen. Een beschrijving van dit gedenkteken is te vinden op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.